چکیده:
تهیه و دوخت لباس در طول تاریخ از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است ؛ زیرا پوشاک از جمله عناصر فرهنگی برای معرفی یک قوم محسوب مـیشـود. پوشاک سنتی سیستان بویژه پوشاک زنان از بخش های متنوعی تشکیل گردیـده است که با شـرایط اقلیمـی، فرهنگـی و تـاریخی منطقـه همخـوانی دارد. ایـن پوشش از پوشانندگی کافی و جنبه های زیباییشناختی برخوردار است و علاوه بر شکل خـاص لبـاس، تبلـور هنرهـای دسـتی ماننـد خامـ دوزی، گلـدوزی، سیاهدوزی و سایر رودوزیهای زیباست . نمایش چنین هنر - صنعتی از رسانه ملی که میتواند در قالب های مسـتند، آموزشی و مجموعه های نمایشی صورت گیـرد، عـلاوه بـر جـذب مخاطـب و احیای این نمادهای فرهنگی میتواند در معرفی پوشش بومی مؤثر واقع شود.
خلاصه ماشینی:
"در نقاشی مذکور با توجه بـه تخریبی که با گذشت زمان بر روی آن اثر گذاشته تصویر همسر پادشاه و نـوع پوشش او تقریبا مشخص است ، لیکن ما نمـیدانـیم کـه پوشـش مـردم عـادی منطقه به چه شکل بوده و احتمال میرود با لباس سلاطین فـرق داشـته اسـت .
(تصویر شماره ٣) با ورود به دورههای تاریخی و تغییراتی که گذشت روزگار بر مردم منطقـه سیستان به وجود آورد، احتمالا شکل و رنگ و جنس پوشاک مردمان نیز تغییر کرده است و با بررسیهای میدانی و کتابخانه ای، در حال حاضر به نشانه هـایی در این خصوص در پنج مقطع زمانی سیستان دست یافته ایم ؛ مقطـع اول دوران باستانی شهر سوخته ، مقطع دوم تا چهارم دورههای تاریخی هخامنشی تا پارت و مقطع پنجم دوره قاجاریه که نزدیک به ماسـت .
ایــن پارچــه مستطیل شکل را از وسط بر روی سر میاندازند و قد آن تا کنـارههـای زانـو و پایین تر میرسد که البته نوع نامرغوب آن را جاوند مینامند و نوع دیگر آن کـه مختص زنان خانوادههای مرفه است ، از چهارخانه های ریز با نخ ابریشـم بافتـه میشود و تا چنـد سـال پـیش زنـان سیسـتانی بـه جـای چـادر از آن اسـتفاده میکردند.
خامه دوزی چپ بخیه : این دوخت به عنوان حاشیه اسـتفاده مـیشـود کـه کـوکهـای موازی و اریبی دارند که در قسمت تحتـانی و فوقـانی آن، کـوک کـوچکی بـر روی تارهای کشیده شده دوخته میشود و دارای طرحهای ساده هندسی است که جلوی پیراهن مردانه دوخته میشود."