چکیده:
هدف مقاله حاضر بررسی نقش قومیت و فرهنگ در کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی است. در این راستا ضمن تحلیل محتوای کتابهای دوره ابتدایی از نظر معلمان این دوره نیز استفاده گردید. جامعه مورد بررسی در این پژوهش کلیه معلمان ناحیه دو شهرستان ارومیه و کتابهای دوره ابتدایی است که از بین آنها،223 معلم و از کتابهای درسی، کتابهای مطالعات اجتماعی پایههای سوم، چهارم، پنجم و ششم به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری دادهها برای بررسی نظر آموزگاران پرسشنامه بود که براساس مقیاس لیکرت تنظیم گردید. برای بررسی قومیت و فرهنگ در کتابهای فوق چک لیستی از قومیت و فرهنگ تهیه شد. روش آماری این پژوهش تحلیل توصیفی دادهها است که دادهها با استفاده از آن گردآوری و طبقهبندی شدهاند و برای تحلیل فرضیههای پژوهش از آزمون تحلیل واریانس استفاده گردید. یافتههای این پژوهش نشان دادکه نقش قومیت و فرهنگ در کتاب مطالعات اجتماعی در حد متوسط میباشد و همچنین آموزگاران معتقدندکه محتوای کتاب مطالعات اجتماعی درپایه سوم بیشتر از پایههای چهارم و پنجم به مقولههای قومیت و فرهنگ ایرانی اسلامی پرداخته است. همچنین در کتاب ششم به میزان متوسط و در فصول آخر تقریبا به این موضوع پرداخته شده است و تاحدودی توانسته اطلاعاتی در اختیاردانش آموزان در مورد بعضی ازشهرها و قومیتها و پیشینه تاریخی آنها قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
جامعه مورد بررسی در این پژوهش کلیه معلمان ناحیه دو شهرستان ارومیه و کتاب های دوره ابتدایی است کـه از بـین آنها،٢٢٣ معلم و از کتاب های درسی، کتاب های مطالعات اجتماعی پایه های سوم ، چهارم ، پنجم و ششم بـه عنوان حجم نمونه انتخاب شد.
یافته های این پژوهش نشان دادکه نقش قومیت و فرهنـگ در کتـاب مطالعـات اجتمـاعی در حـد متوسط میباشد و همچنین آموزگاران معتقدندکه محتوای کتاب مطالعات اجتماعی درپایه سـوم بیشـتر از پایه های چهارم و پنجم به مقوله های قومیت و فرهنگ ایرانی اسلامی پرداخته اسـت .
نتایج مندرج در جدول ٢ حاکی از این امر است که میزان توجه به مقوله فرهنگ در محتوای برنامه درسی کتب تعلیمات اجتماعی پایه های سوم و ششم در حد انتظار محقق شده است ؛ درحالیکه کتاب های پایه چهارم و پنجم ، نمره مورد نیاز را اخذ ننموده و در نمره پایین تر از حد انتظار قرار گرفته اند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) سوال چهارم : آیا بین میانگین نگرش آموزگاران در خصوص آموزش فرهنگ و قومیت در محتوای کتب مطالعات اجتماعی پایه های مختلف ، تفاوت معناداری وجود دارد؟ نتایج حاصل از آزمون آنوا جهت مقایسه توجه به آمـوزش مقولـه فرهنـگ در محتـوای کتـب درسی تعلیمات اجتماعی ٤ پایه مـورد بررسـی، حـاکی از آن اسـت کـه بـین نظـرات آنـان تفـاوت معناداری وجود دارد ( ٠٠١ /٠>p , ٨/٦١ = (١٦٤، ٤) F).