چکیده:
این پژوهش ، در پی بررسی چگونگی بازنمایی محمدرضا پهلوی در مستند «سقوط یک شاه » پخش شده از شبکه بی بی سی فارسی و انواع گفتمان و انگاره های ساخته شده در این مستند است . به همین منظور از نظریه هایی همچون بازنمایی رسانه ای ، چارچوب سازی و انگاره سازی استفاده شده است . روش به کار گرفته شده در پژوهش حاضر تحلیل گفتمان با استفاده از رویکرد گفتمان کاوی ون دایک است . بر اساس یافته های تحقیق ، گفتمان هایی چون لیبرال دموکراسی و سکولاریسم ، منافع ملی ، پیشرفت و رفاه در کشور، حقوق بشر و ناسیونالیسم ایرانی در این مستند برجسته شده است . این مستند، انگاره های خود از شاه را نیز بر اساس گفتمان های مذکور ارائه کرده است . در مستند سقوط یک شاه سیر تصویر شاه از مغرور و خودبرتربین و آبادکننده میهن به بی توجه به مردم و غافل از شبکه گسترده مذهبی ، سپس به پراشتباه و انتقادناپذیر و در ادامه به ناسپاس و قدرنشانس و در انتاه به میهن دوست و فداکار و حافظ منافع ملی و مظلوم تغییر می یابد.
خلاصه ماشینی:
در سال های اخیر با حضور جدی تر تلویزیون های ماهواره ای فارسی زبان در عرصه دسترسی مخاطب ایرانی ، ساخت مستندهایی با مضامین اجتماعی - سیاسی درباره جامعه ایران بیش از پیش به چشم می خورد و حوادث انقلاب ایران به یکی از موضوعات جذاب برای ساخت چنین مستندهایی تبدیل شده است .
همچنین ساخت مستندهایی با موضوع حکومت پهلوی از جمله برنامه هایی است که تلویزیون های فارسی زبان در سال های اخیر سرمایه گذاری جدی بر روی آن داشته اند که می توان مستندهایی چون سقوط یک شاه ، از تهران تا قاهره ، رضاشاه ، ملکه و من و انقلاب ٥٧ را نام برد.
(٢٠٠٧١١,scheufel&Tewksbury) نظریه چارچوب سازی به این امر اشاره دارد که نظام باورها و کنش های سیاسی به ویژه رفتارهای جمعی و بحث و گفتگوی عمومی در خلأ شکل نمی گیرد، بلکه در چارچوب معنایی و گفتمانی که در فرهنگ ، تاریخ ، تعهدات و وفاداری های سیاسی مورد پذیرش توده مردم ریشه دارد، پدید می آید و طی فرآیندی در مناسبات بین گروه های متنوع فرهنگی ، قدرت و سیاست ، معنایی ساخته می شود تا توجیه کننده نگرش و کنش متقابل آنها باشد.
(ون دایک ، ١٣٨٢: ١٧- ١٨) روش تحقیق در این تحقیق ، برای تحلیل و تبیین رویکرد مستند سقوط یک شاه و همچنین رسیدن به لایه های نهانی متن ها و کشف نظام ایدئولوژیک حاکم بر آن از روش پژوهشی تحلیل گفتمان ، استفاده شده است .