چکیده:
جنسیت، بهمنزلة یکی از عناصر تعیینکنندة فرهنگی و اجتماعی، بسیاری از ابعاد حیات جمعی زنان همچون اشتغال آنان را تحتتأثیر قرار میدهد و میتواند بر نوع مشاغل زنان و مردان در جامعه تأثیرگذار باشد. امروزه، جداسازی جنسیتی مشاغل در ایران بهتدریج در حال برداشته شدن است، اما سیاستگذاری اجتماعی در مورد این موضوع نیازمند مطالعات علمی است. ازاینرو، در این مطالعه با استفاده از روش کیفی و بحث گروهی متمرکز، دیدگاههای 19 نفر از کارشناسان مسائل زنان و خانواده دربارة پدیدة «ورود زنان به مشاغل مردانه» و دلایل آن، مورد پرسش و بحث قرار گرفته است. یافتههای حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها به روش تحلیل تماتیک نشان داد مشارکتکنندگان در مورد این پدیده دیدگاههای پیامدگرای مثبتگرا، پیامدگرای منفیگرا و تلفیقی داشتند. تعالی تواناییهای فردی و ارتباطی زنان و تحقق عدالت اقتصادی و اجتماعی از دلالتهای مثبت ورود زنان به مشاغل مردانه ذکر شدهاند. همچنین، جداسازی مشاغل زنان مانع پرورش استعدادهای آنها، تقویت باورهای جنسیتی در جامعه و عدم تعادل اقتصادیـ جنسیتی قلمداد شده است. اما پیامدگرایان منفیگرا ورود زنان به مشاغل مردانه را مترادف فاصلهگیری زنان از دنیای زنانه، عدم تعادل هویتی و شخصیتی، فرسودگی جسمی و روانی، کاهش فرصت ازدواج، ناامنی اخلاقی و جنسی برای زنان درگیر در این مشاغل و بازخوردهای اجتماعی مردانه دانستهاند.
خلاصه ماشینی:
در مروری بر مطالعات داخلی در مبحث جنسیت و اشتغال ، موضوعات ذیـل تاحـدودی در راستای موضوع این مطالعه است : تحقیق شیبانی و افشاری (١٣٨٠) جهت بررسی ویژگی های بازار کار زنان در ایران ، مطالعـة امینی (١٣٨٣) در مورد شغل های پرتراکم و پیامدهای آن برای زنان ، پژوهش نـوروزی (١٣٨٣) درخصوص تحلیل جنسیتی ساختار شغلی بازار کار ایران و محدودیت تنوع شغلی و فرصت هـای ارتقای شغلی برای زنان ، تحقیق میرشجاعی و ارضروم چیلر (١٣٨٨) دربارة نامتعادل بـودن بـازار کار از بعد جنسیتی به منزلة یکی از مختصات بازار کار ایـران و پـژوهش فـیض پـور و همکـاران (١٣٩٣) جهت بررسی سطح توسعة بازار کـار بـه تفکیـک جنسـیت در بـین سـال هـای ١٣٨٤ تا ١٣٩٠ که حاکی از گرایش بازار کار به سمت بازار کار مردانه بوده است .
دلالت های منفی معنایی جداسازی جنسیتی مشاغل دلالت های منفی معنایی تم ها ـ تشدید فاصله و نابرابری اقتصادی بین زنان و مردان و بروز آثار نامطلوب آن نامتعادل بودن اقتصادیـ جنسیتی ـ ایجاد یک نوع عدم تعادل جنسیتی در بازار کار ـ افزایش هرچه بیشتر انعطاف ناپذیری بازار و کاهش توان اقتصادی برای تعدیل تغییرات ـ اجحاف به زنان در پرورش استعدادهای شغلی ممانعت از پرورش استعدادهای زنان ـ دشوارسازی بروز خلاقیت در بین هریک از دو جنس ـ حذف زنان یا کمرنگ کردن حضور آن ها در یکسری مشاغل ـ دادن امتیاز خاص به مشاغل مردانه و عدم اختصاص امتیاز به تقویت کلیشه های جنسیتی در جامعه مشاغل زنانه براساس عرف جامعه ـ تشدید و بازتولید باورهای جنسیتی در مورد مناسب بودن زنان در برخی مشاغل و نامناسب بودن حضورشان در مشاغل مردانه نقد فلسفة تقسیم بندی جنسیتی مشاغل از دیدگاه این گروه گروهی از پیامدگرایان مثبت گـرای ورود زنـان بـه مشـاغل مردانـه معتقـد بودنـد کـه تفکیـک جنسیتی مشاغل برساخت اجتماعی است .