چکیده:
دوره امامان متاخرع از سال ١٨٣ ق با شهادت امام کاظم ع شـروعشـده و در سـال ٢٦٠ ق با شهادت امام حسن عسـکریع خاتمـه مـی یابـد. گـروههـای مختلفـی کـه ائمـه متاخرع با آنها روبرو بودند، به سه دسته ملحدان، اهل کتاب و مذاهب اسلامی قابل تقسیم بندی اند که شیوههای برخورد این بزرگواران با این گروهها میتواند برای ما سرمشق و آموزنـده باشد، سوال اصلی این است که با توجه به شرایط خاص امامان متاخرع آیا فرصت مقابله با افکار انحرافی را داشتند یا نه ؟ و اگر داشتند از چه شیوههای برای مقابله با این گروهها اسـتفاده کردهاند؟ از بررسی سیره و تاریخ زندگی امامان متاخرع برمـیآیـد کـه آنهـا برخوردهـای زیادی با افکار و باورها نادرست و منحرف داشتند و شرایط سخت و اختناق شدید باعـث نشـده که از تبیین درست راه مستقیم دست بردارند، شیوههای علمی که ائمه متاخرع در برخورد بـا اندیشه های انحرافی از آنها استفاده کردند، عبارتاند از: تبیین عقلی آموزه مـورد شـبهه ، رفـع کج فهمی ها با تبیین صحیح آموزههای اعتقادی، استفاده از مقبـولات خصـم ، بیـان پیامـدهای اعتقادی، شناسایی و نقد ریشه باور انحرافی، ذکر احتمالات و انتخاب احتمال درست ، استفاده از حصر عقلی، بیان تعارض آموزه انحرافی با قرآن، ارائه معیار صحت وسقم حدیث ، پاسخ به شبهه با طرح احتمال، افشای زهد نمایی منحرفان.
خلاصه ماشینی:
"گـروههـای مختلفـی کـه ائمـه متأخرع با آنها روبرو بودند، به سه دسته ملحدان، اهل کتاب و مذاهب اسلامی قابل تقسیم بندی اند که شیوههای برخورد این بزرگواران با این گروهها میتواند برای ما سرمشق و آموزنـده باشد، سؤال اصلی این است که با توجه به شرایط خاص امامان متأخرع آیا فرصت مقابله با افکار انحرافی را داشتند یا نه ؟ و اگر داشتند از چه شیوههای برای مقابله با این گروهها اسـتفاده کردهاند؟ از بررسی سیره و تاریخ زندگی امامان متأخرع برمـیآیـد کـه آنهـا برخوردهـای زیادی با افکار و باورها نادرست و منحرف داشتند و شرایط سخت و اختناق شدید باعـث نشـده که از تبیین درست راه مستقیم دست بردارند، شیوههای علمی که ائمه متأخرع در برخورد بـا اندیشه های انحرافی از آنها استفاده کردند، عبارتاند از: تبیین عقلی آموزه مـورد شـبهه ، رفـع کج فهمی ها با تبیین صحیح آموزههای اعتقادی، استفاده از مقبـولات خصـم ، بیـان پیامـدهای اعتقادی، شناسایی و نقد ریشه باور انحرافی، ذکر احتمالات و انتخاب احتمال درست ، استفاده از حصر عقلی، بیان تعارض آموزه انحرافی با قرآن، ارائه معیار صحت وسقم حدیث ، پاسخ به شبهه با طرح احتمال، افشای زهد نمایی منحرفان."