چکیده:
شناخت ماهیت و نحوه عملکرد ایالات متحده امریکا در مناطق مختلف جهان یکی از عوامل مهم و کلیدی بازشناسی راهبردها و سیاست خارجی این کشور در دنیای امروز است. امریکا به دلیل توانمندیهای فراوان همواره تلاش کرده است هژمونی خود را در سراسر گیتی مستحکم و از این طریق منافع خود را دنبال کند. از مناطق مهم و راهبردی دنیای اسلام که توجه سیاست خارجی امریکا را جلب کرده منطقه بحرانزده و پرآشوب شاخ افریقاست که علاوه بر اهمیت امنیتی و نظامی، ویژگیها و جذابیتهای اقتصادی و تمدنی نیز دارد. از این رو، ایالات متحده بخش مهمی از سیاستهای نظامی، امنیتی، اقتصادی و تمدنی خود را در افریقا بر این منطقه متمرکز ساخته است.مقاله پیش رو تلاش دارد با واکاوی ماهیت و نحوه عملکرد امریکا در منطقه یادشده، نمایی از کلیت سیاست خارجی این کشور در شاخ افریقا به دست دهد و امکان تحلیل صحیحتر و جامعتر اهداف کلان سیاست خارجی امریکا را با تمرکز بر جلوههای تاریخی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی فراهم سازد.
خلاصه ماشینی:
"بنابر آنچه گفته شد و در نگاهی کلی میتوان سیاستها و عملکرد امریکا در شاخ افریقا طی جنگ سرد را مبتنی بر ایده حفظ امنیت ملی، نظامی و اقتصادی در برابر جماهیر شوروی و سد نفوذ این کشور در منطقه تفسیر کرد.
اقدامات ایالات متحده در سودان و سومالی معطوف به چند نکته مهم بوده است: نخست، امریکا با بسط سیطره خود بر منطقه میتوانست امنیت آبراهههای مهم شاخ افریقا را که محل عبور نفت خام مورد نیاز غرب هستند، تأمین کند.
» 3 اما با توجه به تجربه مصر و فلسطین و روی کار آمدن و تقویت اسلامگرایان مخالف امریکا با بهرهبرداری از دموکراسی ناقص به وجودآمده در این کشورها و نیز آماده نبودن شرایط محیطی و بومی در افریقا برای این نوع دموکراسی، به نظر میرسد دولت امریکا سیاست مسئولیتپذیری افریقایی در قبال کمکهای بیشتر به کشورهای منطقه را کمرنگ ساخته و به جای معامله پایاپای کمک اقتصادی در برابر دموکراسیسازی و توسل به ارزشهای لیبرال، بیشتر به برقراری دولتهای باثبات و همپیمان روی آورده است که در مبارزه با تروریسم، کنترل اسلامگرایان و محافظت از دسترسی امریکا به منابع انرژی همکاریهای وسیعتری انجام دهند.
در حال حاضر، با توجه به سخنان باراک اوباما، به ویژه هیلاری کلینتون که بارها به افریقا سفر کرده و دیدارها و سخنرانیهای متعددی انجام داده است، میتوان گفت محور اصلی سیاست خارجی ایالات متحده در ارتباط با افریقا از جمله شاخ افریقا، تأکید بر قدرت نرم و ابزارهای اقتصادی است و در کنار آن مسائلی مانند نفت، تروریسم و سرفرماندهی افریقایی امریکا همچنان جزو اولویتهای سیاست خارجی این کشور خواهند بود."