چکیده:
به دلیل محدودیت های سرزمینی ، جمعیت ، منابع انسانی و سابقه تاریخی ، دامنه بـازی و سیاسـت هـای قطر عمدتا در سطح خلیج فارس تعریف میشد؛ اما در چند سال اخیر به مدد منـابع گـاز و رسـانه از این محدودیت ها عبور کرده و با نقش آفرینی چندجانبه و متفاوت در معادلات و پویش هـای منطقـه ای به ایفای نقش جدید پرداخته و طی یک دو سال به یکی از بـازیگران اصـلی در تحـولات خاورمیـانـه تبدیل شد. نوشتار حاضر با بررسی رویکردهای متفاوت سیاست خارجی قطر در هریک از کشـورهای درگیر خیزش های عربی، به این نتیجه رسیده است که قطـر در رفتارهـای خـارجی خـود از الگـوی رفتاری خاص بهره میبرد. براساس این الگوی رفتاری، قطر با بهره گیری از قدرت هوشمند که تلفیقـی از منابع اولیه و ثانویه در پی افزایش قدرت برآمده و به دنبال ایفای نقش موثر در تحولات منطقه و بـه دنبال آن ارتقای جایگاه منطقه ای و بین المللی خویش است .
خلاصه ماشینی:
"در بعد سختافزاری، حمایت مالی و تسلیحاتی دوحه از انقلابیون لیبی با هدف سرنگونی معمر قذافی، نشان از راهبرد جدید قطر به عنوان بهترین بازوی منطقهای غرب در خاورمیانه به جای عربستان سعودی داشت؛ به نحوی که ناتو با استفاده از حضور قطر به اقدامات براندازانه خود مشروعیت عربی داد و حضور رهبران دولت منتخب شورای انتقالی لیبی در دوحه، بعد از به دست گرفت قدرت در طرابلس نشان داد که اهمیت نقش قطر در براندازی رژیم قذافی با نقش امریکا، بریتانیا و فرانسه در یک ردیف قرار گرفته است.
این روشهای جدید در سیاست خارجی قطر سبب شده است این کشور همچنان موقعیت منطقهای خود را حفظ کند؛ چنان که پس از بحران لیبی، اکنون به عنوان کمکرسان مخالفان در سوریه عمل میکند و نه تنها در انتقال سلاح برای آنها نقش دارد، بلکه سعی کرده با ادامه این نفوذ محافظهکارانه، امنیت ملی خود را حفظ کند و جبههای در برابر دولت بشار اسد تشکیل دهد که اهدافی را پشت پرده دنبال میکند (خطیب، 1391).
بر این اساس به نظر میرسد قطر با توجه به تغییراتی که در معادلات منطقهای رخ داده است سعی دارد سیاست منطقهای خود را به شیوهای جدید و در چارچوب تحولات تازه منطقه پیش برد؛ چنان که سفر سه روزه اخیر شیخ تمیم به کشورهای حوزه خلیج فارس برای تأکید بر ایجاد اتحادیه میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و تلاش این کشور برای ایفای نقش میانجی در بحران سوریه بین دولت و مخالفین نشاندهنده شروع تحرکات جدید قطریها در سیاست خارجی است (جوکار، 1392)."