چکیده:
بررسی عنوانهای شعری میتواند راهی باشد برای تحلیل بهتر شعر و اندیشۀ شاعران. در این جستار به بررسی آماری و تحلیلی عنوانهای شعری احمد شاملو پرداختیم. پرسش اصلی مقاله این است که روش شاملو در انتخاب عنوانها چیست و از این عنوانها چه بهرهای برده است؟ به همین منظور، تمام عنوانها از جهات مختلف واژگانی، زبانی و معنایی مورد تحلیل قرار گرفت و روابط میان این عنوانها با محتوای شعر بررسی شد. در این مقاله، تلاش گردید با ارائة جداول و نمودارها، مشخص شود که عنوانهای شعری حاضر در شعر احمد شاملو چقدر با اندیشهها و مفاهیم موجود در متن هر شعر نزدیکاند. آمارها نشان داد شاملو به انتخاب عنوانهای کوتاه تمایل دارد و از عنوان اشعار خود در راستای دستیابی به وحدت درونی شعر (وحدت ارگانیک) استفاده میکند. همچنین از بررسی این عنوانها میتوان دریافت که مهمترین مضامین شعر شاملو عبارتند از: انسانگرایی، طبیعتگرایی، عشق و عناصر رمانتیک و مرثیهها.
خلاصه ماشینی:
لازم به ذکر است کمتر پژوهشی با این رویکرد، در سطح شعر شاعران دیده شده و از اندک نمونه ها، میبایست به مقاله "بررسی و تحلیل نام های اشعار قیصر امین پور" از دکتر مصطفی گرجی و افسانه میری اشاره کرد.
تعداد عنوان های یکجزیی در این مجموعه سیویک مورد است که بعضی از آن ها عبارتند ازک "بازگشت ، بیمار، سفر، تردید، احساس و...
۵) مجموعۀ "آیدا: درخت و خنجر و خاطره " این مجموعه شامل بیست ودو شعر است که ده مورد دارای عنوان هستند.
۹) مجموعۀ "ترانه های کوچک غربت " این مجموعه شامل بیست شعر است که همه دارای عنوان هستند.
۱۰) مجموعۀ "مدایح بی صله " این مجموعه شامل پنجاه وسه شعر است که فقط بیست مورد دارای عنوان هستند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) ب ) بررسی کلی عنوان های شعری از منظر زبان برای تحلیل بهتر ساختار زبانی عنوان های شعری، لازم است نمودار کلی این ساختار در مجموع سیزده دفتر شعر ارائه گردد: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (رجوع شود به تصویر صفحه) همان گونه که از آمارهای ارائه شده برمیآید ساختارهای یکجزیی بیشترین بسامد را در اکثر دفاتر شعری شاملو دارد و فقط در دفتر "مدایح بیصله " تعداد عنوان های دوجزیی بیشتر است .
شاملو از ساختارهای دیگر استفادٔە اندکی نموده و آمارها نشان میدهد که تعداد مجموع ساختارهای سه جزیی، چهارجزیی، پنج جزیی، پیوندی و جمله ای به اندازٔە نصف تعداد ساختار یکجزیی نیز نیست که این موضوع، نشانۀ گریز شاعر از انتخاب عنوان های طولانی است .