چکیده:
پدیده «کنز» از جمله انحرافات اقتصادی است که در آیات 34و35 سوره «توبه» از آن مذمت شده، ولی با وجود این، در ادبیات اقتصادی کمتر به آن توجه شده است. این نوشتار با استفاده از روش تحلیلی فقهی ـ اقتصادی، ضمن بررسی نقادانه نظریه های اندیشمندان اسلامی درباره مفهوم «کنز» در آیات یادشده، به این نتیجه رسیده که با آنکه مشهور مفسران و فقها مفهوم آیات 34و35 سوره «توبه» را به عدم پرداخت زکات محدود کرده اند، ولی دقت در سیاق این آیات نشان می دهد موضوع کنز مستقل از زکات است. بر اساس این دیدگاه، مفهوم قرآنی «کنز» به معنای پولی است که در چارچوبی که خداوند متعال معین نموده است، مصرف نشود. دایره این مفهوم مصادیقی را بیش از آنچه کنز عرفی شامل می شود، دربردارد.
خلاصه ماشینی:
"به نظر می رسد برای پایبندی به ظاهر آیات، که انفاق همه طلا و نقره را در راه خدا واجب می داند، نیاز نیست آیات را ناظر به شرایط سخت اقتصادی بدانیم؛ زیرا طبق برداشت ما، آیات کنز شرایط عادی اقتصادی را نیز شامل می شود و به عبارت ساده، این آیات در پی بیان قانونی کلی است که طبق آن، نقدینگی جامعه باید در شرایط گوناگون اقتصادی، در جهتی باشد که رضایت خداوند متعال را در پی دارد.
ج. از موضع گیری های گوناگون ابوذر در برابر زراندوزان چنین برداشت می شود که در شرایطی که توزیع درآمد در جامعه پس از رسول اکرم صلی الله علیه و آلهبه صورتی است که فاصله های شدید طبقاتی در بین مردم ایجاد شده، شایسته نیست عده ای تنها با پرداخت زکات، به جمع آوری ثروت های فراوان بپردازند، درحالی که عده زیادی در جامعه با فقر شدیدی مواجه هستند، بلکه وظیفه دارند با به جریان انداختن دارایی های معطل مانده خود و انجام کارهایی همچون احسان به برادران دینی و صله رحم، در رفع این مشکلات اقتصادی کوشش کنند و در غیر این صورت، عمل آنها مصداق «کنز» خواهد بود، و همان گونه که از نقل سوم و چهارم برداشت می شود، همه پول ها باید در راه خدا مصرف شود تا جایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از نگه داری حتی سه دینار هم اکراه داشتند."