چکیده:
دنیای اسلام در شرایط فعلی، شاهد بروز افراطگریهای گروههای مختلف اسلامگرا است. این وضعیت در آفریقا بهطور اعم و در نیجریه بهطور اخص با گروه سازمانیافته بوکو حرام وضعیتی ویژه مییابد. با توجه به پیچیده بودن موضوع افراطگرایی در سرزمینهای اسلامی، این نوشتار از دریچه جنبشهای اجتماعی و نظریه شکافهای اجتماعی به بررسی این پدیده میپردازد. بر اساس نظریات جامعهشناسان درخصوص شکافهای اجتماعی الگوی سه سطحی ساخت اجتماعی، ستیز هویتی و سطح کلان نظام سیاسی در شکلگیری شکاف اجتماعی نقش به سزایی را ایفا میکنند. پرسش از تأثیر شکافهای قومی و مذهبی در شکلگیری جنبش افراطگرای بوکو حرام، نقطه ثقل این نوشتار است. به نظر میرسد درخصوص نیجریه این شکافهای اجتماعی به شکلگیری جنبش بوکو حرام راه میبرد که در چرخه اعتدال و تندروی، روی از میانهروی برتافته و رادیکالیسم را پیشه خود ساخته است. باز شدن مفری برای گفتوگو میان مسلمانان، کمک شایانی به کاهش درگیریهای دروندینی موجود خواهد کرد و تأکید بر اهداف مشترک میان گروهای شیعی و سنی، شرایط را برای مسلمانان نیجریه بهتر خواهد کرد.
خلاصه ماشینی:
به نظر می رسد درخصوص نیجریه این شکافهای اجتماعی به شکل گیری جنبش بوکو حرام راه می برد که در چرخه اعتدال و تندروی، روی از میانه روی برتافته و رادیکالیسم را پیشه خود ساخته است .
در قسمت شمال شرقی اکثریت مسلمان خواستار حضور در صحنه سیاسی هستند و درگیریهای بین مذهبی بسیار کم وجود دارد، اما در منطقه زیر صحرا به دلیل توازن تقریبی مسلمانان و مسیحیان، خشونت چهره برخورد مذهبی به خود گرفته است و به همین دلیل نیز سازمانهای بین المللی نگرانی بیشتری درباره این منطقه دارند.
(٢٠١٠٩٥,Adesoji) با توجه با مقدماتی که بیان شد، هدف این نوشتار، بررسی زمینه های بروز و ظهور گروه بوکو حرام است و به همین دلیل نیز از روش کیفی و تکنیک مطالعه موردی ( Case Study) بر اساس الگوی سه سطحی شکافهای اجتماعی استفاده شده است .
سر برآوردن جنبش اسلامگرا که مهم ترین آنها گروه رادیکال بوکو حرام است ، با استفاده از این الگوی سه سطحی قابلیت بررسی دارد، اما درخصوص جنبش های اسلامگرا برای جلوگیری از سقوط در ورطه سادهانگاری و تقلیل گرایی ، باید احتیاط پیشه کرد.
در بین اهل سنت ، صوفی گری رواج فراوانی دارد، به طوریکه بخشی از جنبش های اسلامی در مخالفت یا گرایش های رازورانه صوفیان سازماندهی شده است ، اما به جز این دو گروه، گروههای دیگری هستند که نسبت به گرایش اسلامی خود سکوت اختیار کرده و نقش منفعلی را ازلحاظ مذهبی در عرصه سیاسی - اجتماعی نیجریه بر عهده گرفته اند.