چکیده:
این مقاله به یکی از عوامل موثر بر بازتولید گفتار اسلام سیاسی پس از پیروزی انقلاب می پردازد. تاکید بر نقشی است که تحول الگوی شهرنشینی طی سه دهه گذشته ایفا کرده است. ظهور قلمرو زیستی ویژه در شهرهای کوچک در مقایسه با شهرهای بزرگ و روستاها، بازار مصرف تازه ای برای آموزه های این روایت دینی تولید کرده است. مقایسه یافته های کمی اثبات کننده آن است که ذهنیت اجتماعی شهرهای کوچک به منزله حاشیه هایی بر متن شهرهای بزرگ، بستر مستعد تولید و بازتولید اسلام سیاسی است.
The goal of this article is to highlight the role of the post-revolution urbanization in Iran and its effect on reproduction of the discourse of the Political Islam. In the past three decades، the smaller cities of Iran have undergone vast urbanization. Such development has introduced a fresh domain، compared to the larger cities and the rural areas، as new audiences seek religious teachings. Therefore، there has appeared a new consumer market for the narratives of the religious teachings in the outskirts of the larger cities، outskirts which strive to survive as margins، or satellites of the larger cities. The evaluation of statistical data obtained from smaller cities، as compared with similar data from the larger cities، show that changes in social consciousness in the smaller cities، as a result of urbanization، can be considered an important growing ground for the revival of the political Islam.
خلاصه ماشینی:
اسلام سیاسی، ذهنیت اجتماعی، تحول ارزش ها و نگرش های دینی طرح مسئله نسبت میان دین و سیاست در ایران پیچیده است .
این مقوله در سال ۵۳ با دو پرسش سنجیده شده است : به نظر شما مردم نسبت به سابق به چه میزانی به امور دینی توجه میکنند؟ به نظر شما در آینده توجه به مذهب بیشتر خواهد شد یا کمتر یا فرقی نمیکند؟ ۱۱۰ وضعیت دین داری نسبت به گذشته مقایسۀ یافته های سال ۵۳ و ۸۳ در این زمینه جالب توجه است : (رجوع شود به تصویر صفحه) نکتۀ جالب توجه در مقایسۀ میان سیسال ، ابهام شگفت انگیز سال ۵۳ نسبت به موقعیت دین در قیاس با گذشته است .
در سال ۸۳ نیز جنسیت چندان تفاوتی را منعکس نمیکند، سن پاسخگویان هرچه کمتر است ، احساس اینکه آینده کمتر دینی خواهد بود بیشتر میشود و سرانجام آنکه هرچه پاسخگویان تحصیل کرده تر باشند، بیشتر این احساس را دارند که جامعۀ ایران به سمت افق های غیردینی حرکت میکند (۳۷/۶ درصد کسانی که بیسواد هستند فکر میکنند در آینده مردم دین داری کمتری دارند.
مباحث مذکور نشان میدهد نقش آفرینی اسلام سیاسی در صورت بندی ذهنیت اجتماعی مردم نسبت به گذشته و آیندۀ دین داری است ، اما در این میان ، نقش گروه های تحصیل کرده شایستۀ توجه است .
جالب توجه است که دو پرسش بعدی نیز کم وبیش نتایج مشابهی حاصل کرده است : ۱۱۴ (رجوع شود به تصویر صفحه) با تکیه بر این دوگانگی درخصوص قضاوت دربارۀ اسلام سیاسی، میتوان نشان داد که جامعۀ ایرانی در زمینۀ حضور دین در عرصۀ مستقیم سیاسی دستخوش تجزیه شده است .