چکیده:
هدف از این مطالعه بررسی تغییرات زمانی و مکانی وزش رطوبتی جو ایران زمین میباشد. برای دست یابی به این منظور داده های مولفه های مداری و نصف النهاری طی دوره ١٣٩٠-١٣٤٠ از پایگاه داده های NCEP/NCAR وابسته به سازمان اقیانوس شناسی ایالات متحده استخراج و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت .نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که وزش رطوبتی در اکثر ماه ها به جز در آذر که روند افزایشی داشته است در بقیه ماه ها وزش رطوبتی از روند کاهشی برخوردار بوده است این روند کاهشی برای آبان ، اسفند و فروردین به لحاظ آماری معنیدار نبوده است . بیشترین روند کاهشی در فصل تابستان رخ داده است . با این وجود در تمام ماه ها نواحی غرب و بخش هایی جنوبی زاگرس شدید ترین شیب کاهشی را در طول دوره داشته است . در تمام ماه ها به خصوص فصل تابستان نواحی جنوب شرق از روند افزایشی قابل توجه برخوردار بوده است .
خلاصه ماشینی:
با این وجود دریاهای عرب و مدیترانه به علت انتقال حجم زیاد رطوبت بر روی ایران مهمترین منبع رطوبتی بارش های ایران بوده است (علیجانی ١٣٨٥: ٨٦-٩٢، مسعودیان ١٣٩٠: ٤٣-٥٤) و دریاهای سرخ ، خزر، عمان و خلیج فارس با اختلاف فاحشی در رده های بعدی قرار دارند الگوی کلی انتقال رطوبت وابستگی شدیدی به الگوی جریان و گردش جو منطقه در ایام مختلف سال داشته و تاثیر زیادی از مناطق فشار زیاد مستقر در ترازهای پایین وردسپهر می پذیرند.
مواد و روش جهت بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی وزش رطوبتی جو ایران زمین از داده های جو بالا شامل متغیرهای مولفه مداری باد (متر بر ثانیه )، مولفه نصف النهاری باد (متر بر ثانیه ) و نم ویژه (گرم برکیلوگرم ) استفاده گردیده است .
وزش رطوبتی در اکثر مناطق ایران روند داشته اما به لحاظ آماری در سطح ٩٥ درصد اطمینان فاقد معنی میباشد؛ بااین وجود بیشینه روند کاهشی وزش رطوبتی مربوط به نواحی میباشد (نواحی ارتفاعی زاگرس میانی یعنی بخش هایی از استان فارس و بوشهر) که بیشترین شیب روند کاهشی در این مناطق رخ داده است (شکل ٣-٨).
روند وزش رطوبتی ماهانه جو ایران طی دوره (١٣٩٠-١٣٤٠ )در سطح ٩٥ درصد اطمینان باوجود اینکه در منطقه جنوب شرق در فصل تابستان افزایش رطوبت رخ داده است اما به جز شهریور در سایر ماه ها به لحاظ آماری فاقد معنی بوده است .
این در حالی میباشد که وزش در هر سه ماه تابستان در جنوب شرق باوجود اینکه افزایش داشته اما در شهریور شدیدتر میباشد به طوریکه حدودا ٥٨/٣ درصد از مساحت کشور وزش رطوبتی همراه با افزایش بوده است (جدول ٣-٩).