چکیده:
شبیهسازی طولانیترین طول دورههای خشک با رویکرد تغییر اقلیم در گسترهی ایران زمین طولانی ترین دوره های خشک، معیار مناسبی برای ارزیابی روزهای خشک و بدون بارش در یک مکان است، بنابراین این ویژگی تباین اقلیمی بین شمال و جنوب را به خوبی نشان می دهد. در این پژوهش، دوره های خشک طولانی مدت تحت آستانه های مختلف(1/.، 5 و 10 میلیمتر)، و دو سناریوی خوش بینانه(B1) و بدبینانه(A2)، برای اقلیم میانی (دهه 2050) و با استناد به نتایج مدل Hadcm3 در پهنه ی ایران بررسی شد. مدل سازی دوره های خشک نشان داد که بر اساس هر دو سناریو (A2 , B1) در دهه ی 2050 نواحی جنوب شرق و مرکز، دارای طولانی ترین طول دوره های خشک هستند، به طوری که در خوش بینانه ترین حالت (سناریویB1) دوره های خشک به طور متوسط 3 روز نسبت به وضعیت مشابه گذشته طولانی تر می شوند، اما حداکثر طول دوره های خشک پیش بینی شده در نوار شمالی و سواحل خزر نسبت به وضعیت دوره های خشک مشاهداتی تغییرات چندانی نداشته است(فقط میانگین 2 روز افزایش داشته است). در پهنه ی شمال غرب نیز طول دوره های خشک نسبت به وضعیت گذشته 5 روز طولانی تر می شود که خود نشان از افزایش آهنگ خشکی در این نواحی دارد. نکته ی قابل توجه این که اگرچه طولانی ترین طول دوره های خشک منطبق بر نواحی خشک و نیمه خشک کشور است، اما آهنگ افزایش طول دوره های خشک در نواحی مرطوب کشور مانند شمال غرب چشم گیرتر است؛ به عبارتی دوره های خشک بدون بارش بر اساس پیش بینی مدل، روند شمالی تری به خود می گیرد، یعنی مرز مناطق خشک به سمت نوار شمالی جابه جا و اساسا خط جبهه خشک شمالی تر می شود. در دهه ی 2050 با استناد به نتایج هر دو سناریو می توان گفت که بیش از 85 درصد مساحت ایران، دوره های خشکی با طول بیش از 8 ماه را تجربه می کنند. دورههای خشک، شبیهسازی، سناریوهای اقلیمی، تغییر اقلیم، ایران.، Dry spells، Iran.
خلاصه ماشینی:
شبیه سازی طولانیترین طول دوره های خشک با رویکرد تغییر اقلیم در گستره ی ایران زمین سید کرامت هاشمی عنا، دانشجوی دکتری اقلیم شناسی - دانشگاه سیستان و بلوچستان محمود خسروی *، دانشیار اقلیم شناسی، دانشکده ی جغرافیا و برنامه ریزی محیطی - دانشگاه سیستان و بلوچستان تقی طاوسی، استاد اقلیم شناسی، دانشکده ی جغرافیا و برنامه ریزی محیطی - دانشگاه سیستان و بلوچستان چکیده طولانیترین دوره های خشک ، معیار مناسبی برای ارزیابی روزهای خشک و بدون بارش در یک مکان است ، بنابراین این ویژگی تباین اقلیمی بین شمال و جنوب را به خوبی نشان میدهد.
مدل سازی دوره های خشک نشان داد که بر اساس هر دو سناریو (B١ , A٢) در دهه ی ٢٠٥٠ نواحی جنوب شرق و مرکز، دارای طولانیترین طول دوره های خشک هستند، به طوریکه در خوش بینانه ترین حالت (سناریویB١) دوره های خشک به طور متوسط ٣ روز نسبت به وضعیت مشابه گذشته طولانیتر میشوند، اما حداکثر طول دوره های خشک پیش بینی شده در نوار شمالی و سواحل خزر نسبت به وضعیت دوره های خشک مشاهداتی تغییرات چندانی نداشته است (فقط میانگین ٢ روز افزایش داشته است ).
از این دسته تحقیقات در ایران چندان زیاد نیست ، اما در تازه ترین پژوهشی که توسط نویسندگان انجام شده است ، طول دوره های خشک در پهنه جنوب غرب مورد بررسی و مدل سازی قرار گرفت و افزایش ٢٠ درصدی طول دوره های خشک به ویژه در فصل زمستان برای دهه ی ٢٠٥٠ پیش بینی شد(هاشمی عنا و همکاران ، ٢٠١٥: ٨٢-٧٦).