چکیده:
یکی از مهمترین دلایل ارزش و اهمیت شهرهای سمرقند و هرات موقعیت تجاری و بازرگانی آن ها بود. زیرا که این دو شهر اقامتگاه واردوگاه نظامی تیمور و شاهرخ محسوب می شدند. در ایامی که تشکیلات کشوری و مقامات عالیه در اختیار حاکم بود، چنین پایگاهی کانون اصلی حکومت می شد و مرکز خرید و فروش به شمار می رفتند. در ایران که کاروان ها ازراه های بسیار دور با شرایط جوی و اقلیمی متنوع راه های طولانی را برای تجارت طی می کردند، امنیت و سلامت راه ها برای آن ها بسیار حیاتی بود. در ادواری که حکومت مرکزی مقتدر بود، در مسیر راه ها چاپار خانه ها، کاروانسراها و راهدار خانه های زیادی شکل می گرفت که توسط ناظران کنترل می شدو کلید تجارت داخلی و خارجی به حساب می آمد.
در دوران تیموریان به علت موقعیت تجاری شهرهای سمرقند و هرات، فرمانروایانی مانند: تیمور و شاهرخ، برای نشان دادن عظمت، شکوه و جلال امپراطوری تیموری تلاش زیادی در جهت رشد و توسعه این دو شهر کردند.
All of the values of Iranian social life from the view of Timurian Turks’ attacks and presence were affected. Nawadays،the results Timurian Turks’ attack and invasion and their domination on Iran were discussed and studied by some of the researchers and different and sometimes contradicted views expressed. Some of the researchers believe thet Timurian attacks like Mogul were ccompanied with killing،burning and destruction and some of the other researchers believe that their destruction didn’t continue and they started to repair and reconstruct the cities and villages destroyed during their attack. Studying the above perspectives show that all of these views have evaluated and stated in general the attack of conducted a case study and each one come to the above results by observing and studying the condition of a city or area at a special time. On the other hand the mentioned views have exaggerated Timur’s role in growth and destruction of Iranian urban life and none of them paid urban life. The aim of this research is to recognize the diffrences of the persented matters about Timur’s attack when encountering to the cities that gives completely different views.
خلاصه ماشینی:
در دوران تيموريان به علت موقعيت تجاري شهرهاي سمرقند و هرات ، فرمانرواياني مانند: تيمـور و شاهرخ ، براي نشان دادن عظمت ، شکوه و جلال امپراطوري تيموري تلاش زيادي در جهت رشد و توسعه اين دو شهر کردند.
لذا تيمور و جانشينان او توجـه بسـيار زيـادي بـه شهرهاي سمرقند و هرات که مرکز قدرت آنان بود قائل بودند و با احداث بناهاي سلطنتي و فرهنگي و مذهبي مانند: کاخ ها، مساجد، بازار و باروو باغ هاي وسيع در پيرامون شـهرهاي سـمرقند و هـرات و ايجاد ميدان هاي شهري، مدارس ، حمام هاي عمومي، رصدخانه ، کاروانسرا، آسياب هـاي آبـي ، اصـول اصلي ساختارشهري شهرهاي اسلامي را رعايت نمودند و سعي کردندمراکز قدرت را هرچه باشـکوه و باعظمت جلوه دهند.
هر سال از چين هشتصد بار شتر کالا و از هند و سرزمين هاي تاتار کالاهاي بسـياري از همـه گونـه وارد سمرقند ميشد و اطراف سمرقند مراکز عمده بازرگاني به شمار ميرفت و ازآنجائي کـه در درون شهر جايي نبود که بتوان در آن کالاها را به شيوه اي شايسته و مناسب انبـار و بـراي فـروش عرضـه کرد؛ بنابراين تيمور دستور داد که خياباني که سمرقند را به دو قسمت تقسيم ميکرد احـداث کننـد و در دوسوي آن دکان هايي بسازند که درآنها همه گونه کالا به فروش برسد.
اما در پيرامون سمرقند خانه هاي بسياري سـاخته بودنـد که از محله هاو توابع شهر تشکيل ميشد اين محله و توابع در همه سـوي شـهر گسـترده و بـاغ هـا احاطه شده بودند.