چکیده:
پژوهش های دانشمندان مسلمان در چندین شاخه از علوم، از جمله نظریه های آنان در فیزیک و شاخه های آن چون مکانیک(علم حرکت اجسام)، استاتیک(علم تعادل اجسام)، اپتیک(نورشناسی)، هیدرولیک(مکانیک سیالات)، زمان سنجی، و چندین شاخه دیگر موضوع دانشی است که در علوم اسلامی به «حیل» یا علم الحیل که همان علم تدابیر و حیله های ریاضی و طبیعی مشهور شده بود.
نقش دانشمندان مسلمان در تکامل علم فیزیک و مکانیک و ترجمه ی آثار و کتب و رسالههای آنان به دست دانشمندان غربی، زمینه ساز پیشرفت این علم در اروپا و غرب گردید. برای آگاهی از نقش دانشمندان و مهندسان اسلامی در طراحی و ساخت این دستاوردها نیاز به بررسی دیدگاهها و بررسی مهمترین آثار به جای مانده در حوزه مکانیک و فیزیک میباشیم، آثار دانشمندانی چون؛ بنوموسی، بدیع الزمان جزری، خازنی، ابنهیثم، محمدبن احمد بیرونی، کندی، و جیانی میتواند گویای این دانش و مهارت آنان باشد.
Muslim scholars research in several branches of science، including their theories in physics and its branches for mechanics (the)، the movement of the static equilibrium science bodies)، (optics) optics ، mechanics (hydraulic fluid)، time، and several other branch of knowledge that the Islamic sciences to " hyl " or science alhylmeasures that science and math tricks and natural was known .
Muslim scholars role in the evolution of physics and mechanics and translation of the works and books and the tract of their Western scientists ، underlies the progress of science in Europe and the West . to learn about the role of Islamic scientists and engineers in design and build the achievements we need to examine the view - and the most important - remains in the field of mechanics and physics ، May - because of scientists ، banumusa، Bediuzzamanjazari، capacitive، IbnHaythem،Muhammad ebnahmadbyruny، Kennedy، Gianni and image، the knowledge and skill.
خلاصه ماشینی:
علم الحیل در تمدن اسلامی 1 مسعود طاهری مقدم چکیده : پژوهش های دانشمندان مسلمان در چندین شاخه از علوم ، از جمله نظریه های آنان در فیزیک و شاخه های آن چون مکانیک (علم حرکـت اجسـام )، اسـتاتیک (علـم تعـادل اجسـام )، اپتیـک (نورشناسی)، هیدرولیک (مکانیک سیالات )، زمان سنجی، و چندین شاخه دیگر موضـوع دانشـی است که در علوم اسلامی به "حیل " یا علم الحیل که همان علم تدابیر و حیلـه هـای ریاضـی و طبیعی مشهور شده بود.
نخستین بار ریاضی دان آلمانی، ویدمان وهاورز در دهه های نخستین سده بیستم میلادی، به اهمیت این اثر پی بـرد و در گـزارش هـای تاریخ علم خود به نقل و ترجمه بخش هایی از آن پرداخت تا آن که دونالدهیل ترجمه کامل آن را به انگلیسی چاپ و نشر کرد پس از آن دانشمند سوری احمد یوسف الحسن که پیش ترکتـاب " النوع الخامس " را چاپ کرده بود، متن کامل عربی ان را باعنوان الجامع بـین العلـم و العمـل النافع فی صناعۀ الحیل در ١٩٧٩ میلادی در سوریه انتشار داد شایان ذکر است که متن فارسـی کتاب جزری، از محمد بن داوود علوی شاه آبادی(سده ١٠ هجری )در دست است و نسخه خطی آن با نام " جر اثقال " در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهـری تهـران (٧٠٧ ش ) وجـود دارد.
گوستا و لوبـون مینویسد، گرچه بیشتر کتاب های طبیعی دوران اول اسلام ، از بین رفته است ، به خوبی میتـوان به دست آورد که مسلمانان در خصوص علم فیزیک ، تا چه حد پیشرفت کرده بودند، مثلا کتـابی که ابن هیثم درباره نور و خواص آئینه ها نوشته و از انعکاس نـور بحـث کـرده اسـت بـه خـوبی میتوان پی برد که مسلمان ها در علم فیزیک چه اندازه پیشرفت کرده بودند.