چکیده:
یکی از مهم ترین مسائل اقتصادی و اجتماعی موجود در مناطق روستایی عصرحاضر مسئله اشتغال می باشد و امروزه اشتغال تنها یک امتیاز پر منزلت نیست بلکه یک ضرورت برای بقاست که اهمیت و نقش اساسی در مهاجرت های روستا- شهری و تعادل های منطقه ای ایفا می کند. هدف این پژوهش بررسی و سطح بندی مناطق روستایی استان های کشور به لحاظ برخورداری از شاخص های اشتغال می باشد. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روشهای « توصیفی، اسنادی و کمی– تحلیلی» است. برای گردآوری دادهها در این پژوهش از مستندات مرکز آمار ایران به ویژه نتایج آمارگیری نیروی کار استفاده گردیده است. در راستای تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش از مدل Topsis و تحلیل خوشه ای استفاده شده است. در پایان با استفاده از نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) سطح بندی مناطق روستایی استان های کشور جهت تحلیل فضایی وضعیت اشتغال نمایش داده شده و جایگاه هر یک از استان ها در برخورداری از شاخص های اشتغال مشخص گردیده است. نتایج حاصل از یافته ها حاکی از آن است که در مناطق روستایی ایران شکاف و نابرابری زیادی از نظر شاخص های اشتغال وجود دارد به گونه ای که به لحاظ برخورداری از شاخص های اشتغال، استان های سیستان و بلوچستان و هرمزگان در سطح بسیار ضعیف و استان های آذربایجان شرقی، زنجان، آذربایجان غربی و اردبیل در سطح بسیار قوی قرار گرفته اند.
One of the most important social and economic
issues in today rural areas is employment which
plays a vital role in the rural-urban immigrations and
regional balances. The aim of this research is to
evaluate and categorize the rural areas of Iran’s
provinces in terms of enjoyment of employment
indexes. The research method is descriptive,
documentary and quantitative - analytical. The
documentation of Iran Statistical Center, especially
the result of the Labor Force Survey, has been used
to collect data and Topsis Model and cluster analysis
have been used in order to analyze the data. Finally,
categorization of rural areas of provinces has been
displayed by using Geographical Information System
(GIS) software due to the spatial analysis of
employment status and the place of each province
has been determined based on their enjoyment of
employment indexes. The results show that there are
huge gaps and disparities in rural areas regarding
employment indexes. So, Sistan Balouchestan and
Hormozgan provinces are at a poor level and Eastern
Azarbaijan, Western Azarbaijan, Zanjan and Ardebil
are at a strong level of enjoyment of employment
indexes.