چکیده:
امروزه هستان شناسی ها که پایگاه های دانش مفهومی هستند، در سیستم های اطلاعاتی کاربرد بسیاری دارند. ساخت انواع هستان شناسی برای انواع قلمروها و کاربردها، فرآیندی پرهزینه و زمان بر است. خودکارسازی این فرآیند، گامی در جهت رفع گلوگاه کسب دانش در سیستم های اطلاعاتی و کاهش هزینه ساخت آنهاست. در این مقاله، ابتدا مروری بر روش های استخراج دانش مفهومی و ساخت هستان شناسی داریم و سپس برای کشف روابط میان مفاهیم، از روی متون زبان طبیعی، به بررسی روش های مبتنی بر الگو خواهیم پرداخت. در ادامه، برای استخراج دانش مفهومی از متون زبان فارسی، برخی الگوهای زبانی و معنایی را معرفی می کنیم. این الگوها عمومی و مستقل از دامنه و کاربرد می باشند و در سطح جمله عمل می کنند. آنها جهت استخراج روابط طبقه ای و غیر طبقه ای و اصول بدیهی، از عبارات و جملات فارسی به کار می روند. از جمله روابط استخراج شده از طریق این الگوها، می توان به روابط شمول معنایی، جز ـ کل، ویژگی ـ مقدار، هم مرجعی و … اشاره نمود. در این مقاله، ضمن معرفی الگوهای استخراج روابط مفهومی، در هر مورد مثال هایی از روابط قابل استخراج ارایه خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله،ابتدا مروری بر روشهای استخراج دانش مفهومی و ساخت هستانشناسی داریم و سپس برای کشف روابط میان مفاهیم،از روی متون زبان طبیعی،به بررسی روشهای مبتنی بر الگو خواهیم پرداخت.
هستانشناسیها را ممکن است به صورت دستی،با استفاده از ابزارهای مهندسی هستانشناسی و یا با روشهای اکتساب دانش و ساخت(نیمه)خودکار تولید کرد که در مورد هریک،در زیر نمونههایی ارائه شده است.
در ادامه،برای استخراج دانش مفهومی از متون زبان طبیعی، روشهای مبتنی بر الگو را مورد بررسی قرار میدهیم و ضمن معرفی یک سیستم یادگیر هستانشناسی،برای استخراج روابط طبقهای،غیرطبقهای و اصول بدیهی از جملات و عبارت زبان فارسی،الگوهای ارائه شده در این سیستم را معرفی خواهیم کرد.
این الگوها انواع مختلفی(اعم از نحوی یا معنایی،و عمومی یا خاص)دارند و برای استخراج عناصر مختلف هستانشناسی مثل روابط طبقهای یا غیرطبقهای و یا اصول بدیهی به کار میروند.
الف)الگوهای جملات ربطی این الگوها که برای استخراج روباط مفهومی از جملات ربطی به کار میروند،خود،بر اساس نوع مسند به سه گروه تقسیم میشوند: جدول 2-مثالهایی از ترکیبات اضافی و روابط مضاف و مضاف الیه گروه اول:الگوهای مربوط به جملات ربطی که در آنها مسند یک گروه صفتی است.
ب)الگوهای جملات غیرربطی این الگوها که برای استخراج روباط مفهومی از جملات غیر ربطی به کار میروند،ارتباطات میان فعل و سایر اجزای جمله را بر اساس نقشهای موضوعی استخراج میکنند.
برای تشخیص نوع این رابطه مفهومی،به داشتن دانش معنایی و کاربردی در مورد کلمات موجود در ترکیب اضافی و همچنین انواع اضافه،از روشهای مبتنی بر پیکرههای زبانی استفاده میشود."