چکیده:
میان زایایی ساختواژی و تعداد محدودیت های حاکم بر عملکرد زایای فرایندهای ساختواژی رابطة معکوس وجود دارد؛ به این ترتیب که با افزایش تعداد این محدودیت ها، زایایی ساختواژی کاهش می یابد. گروهی از محدودیت های زایایی ساختواژی ، ساختاری هستند که از آن جمله می توان به محدودیت های صرفی و نحوی اشاره کرد. محدودیت های صرفی شامل طبقة صرفی پایه ، ساخت صرفی پایه و وند موجود در آخرین لایة پایه و محدودیت های نحوی شامل محدودیت های چهارچوب زیرمقوله ای و ساخت موضوعی هستند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به زایایی بسیار زیاد فرایند ترکیب در زبان فارسی ، آن دسته از فرایندهای اشتقاقی که بیشتر پایه های مرکب را همچون درون داد می پذیرند، این قابلیت را دارند که به طور گسترده ای در فرایندهای ساختواژی مورد استفاده قرار گیرند و البته نتایج حاصل از بررسی انجام شده در جدول ١ این نظر را تأیید می کند.
شکل ٢ـ پیوستار رابطة زایایی ساختواژی و تعداد طبقات دستوری درون داد بررسی فرایندهای اشتقاقی در زبان فارسی مشخص می کند که در گروهی از این فرایندها، وند افزایی موجب تغییر چهارچوب زیرمقوله ای کلمة پایه می شود.
طبق نمونه هایی که در زیر می آید و بر اساس بررسی انجام شده روی انواع ساخته شده با این پسوند در پیکرة مورد مطالعه ، موضوع های نحوی پایه به برون داد منتقل می شود.
(٣١) تسخیر کردن < x, y > تسخیرکننده < x, y > (٣٢) آرام کردن < x, y > آرام کننده < R, y > پسوند «- انه » (رتبة زایایی : ٤): بررسی انواع ساخته شده با این فرایند مشخص می کند که از ١٨٥ نوع موجود با این پسوند در پیکرة مورد مطالعه ، در ١٥٥ مورد (که پایه ، صفت است ) موضوع های نحوی خارجی به برون داد منتقل می شوند.
- _______ (2001), Morphological Productivity, Cambridge: Cambridge University Press.
Evert and IMS Stuttgart (2002,2003), "Morphological Productivity: Rules and Analogical Processes".