چکیده:
ابوالعلاء معرّی (363ـ 449 هـ) شاعر، فیلسوف، ادیب و زبان شناس یکی از نوابغ فکر بشری است.
شخصیت ذو ابعاد او درده قرن گذشته پیوسته یکی از موضوعات بحث برانگیز و دل نشین درمیان صاحب نظران حوزه های فوق بوده است، اما درباره شخصیت فلسفی او اتفاق نظر وجود ندارد. بعضی او را حکیم و بعضی فیلسوف می دانند. استاد برجسته طه حسین دراین مقاله کوشیده است تا از معرّی به عنوان یک فیلسوف دفاع کند. او دربحث خود از رشتهای ظریف سخن بمیان می آورد که فلسفه و هنر را به هم پیوند می دهد. از این رو فیلسوفان را هنرمند و هنرمندان را فیلسوف دانسته و درنهایت لقب شاعر فیلسوفان و فیلسوف شاعران را به معرّی ارزانی داشته است.
Abulala Maarri (363-449 A.H) Poet, Philosopher, Literary man, and linguist, is an outstanding figure in the Arab world. His multi dimentional character in the last ten centuries has constantly been the subject of much controversy and dispute among the authorities in the above fields, but about his philosophical nature there is disagreement. Some regard him as a sage, and some as a philosopher.
Taha Hossein in this article has attempted to introduce him as a philosopher. To support his point, he combines philosophy with art, hence he calls philosophers artists, and artists, philosophers, and finally he has given Maarri the title of “philosophers’ poet” and “poets’ philosopher”.
خلاصه ماشینی:
البته دربارۀ این که معری شاعر و نو یسنده و اد یب و زبان شـناس اسـت ، تـاکنون کسی با من مخالفتی نداشته است اما دربارۀ فیلسوف بودن او هستند کسانی که بـا مـن مخالف اند و شا ید یکـی از سرسـخت تـر ین آنـان ، اسـتاد «نیکلـسون » مستـشرق نـام دار انگلیسی اس ت .
اکنون با توجه به آن چه که گذشت ، دیگر گمان نمی کنم کـسی بتوانـد ف یلـسو ف بودن معری ر ا - با معنا و مفهوم قد یمی آن - انکـار کنـد و یـ ا حتـی درآن دچـار شـک بشود، چون او سراسر زندگی خود را درجستجوی حق یقت سپری کرد و مـی تـوان گفـت کوشش های فلسفی او چنان برجسته است که با کوشش های بس یاری از ف یلـسوفانی کـه هیچ کس در فیلسوف بودن آنان ترد یدی نـد ارد، قابـل مقا یـ سه نیـست .
در این جا ذکر این نکته را ضروری مـی دانـم کـه یکـی از زو ایـ ای شـگفت انگ یـ ز فلسفه و هنر معری هنوزـ آن چنان که باید ـ مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است و مـن از مدت ها پیش به آن اشاره کرده ام و معتقدم نقد و بررسی این زاو یه درنمودن و آشـکار کردن حالات روحی و روانی این شاعر ف یلسوف اهمیتی بسزا خواهـد داشـت .