چکیده:
علی نامه، منظومه ای رزمی- مذهبی است که شاعری با نام یا تخلص ربیع در قرن پنجم هجری، به تقلید از شاهنامه فردوسی، سروده است و موضوع آن مناقب و مغازی علی بن ابی طالب است. یکی از ویژگی های اشعار حماسی، تاکید بر برخی از تصاویر و صحنه هاست که سبب حماسی تر شدن فضای شعر می شود. تاکید، گاهی به صورت «تکرار» عناصر سازنده شعر صورت می گیرد که موجب برجسته شدن تصاویر می شود. این هنرسازه، سهمی جالب توجه در تاثیر زبان اثر بر خواننده دارد. در این جستار پس از طرح جنبه های زیباشناختی «تکرار»، عناصر سازنده شعر، واکاوی شده و پس از استخراج، به ذکر نمونه هایی از آن ها پرداخته شده است. پرکاربردترین عنصر تکرار به ترتیب واژه، واج، مصراع، جمله، واژگان ترکیبی، مضمون، بیت و هجا را شامل می شود.
Ali Nameh is an epic religious poetry composed by an unknown poet whose pseudonym is Rabi in the fifth century AH، in imitation of Shahnameh Ferdowsi and its subject matter revolves around the virtues and battles of Ali ibn Abi Talib. One feature of epic poetry is emphasis upon some images and scenes which tends to incline the atmosphere of the poem more towards epic. This emphasis manifests itself at times by "repetition" of the basic structure of poetry which leads to highlight the imagery. This element of repetition contributes significantly in influencing the reader by the linguistic effect of the work. This research first puts forward the aesthetic aspects of "repetition"، then inspects the structural elements of poetry and finally provides examples for each element. The most recurrent element of repetition include word، phoneme، hemistich، sentence، compound words، theme، line، and syllable.
خلاصه ماشینی:
تکرار حرف «ه » واژه ها را به هم میپیوندد و موسیقیی دل نشین ایجـاد میکند: بــــه آن هــــا کــــه بودنــــد یــــار هــــلال همـــیگفـــتم ایـــن هســـت کـــار محـــال (3207 /145) تکرار سه بارۀ حرف «ج » در بیت زیر از مصادیق دیگر قافیۀ مقدم است که باعـث تأکید در واژۀ میانی یعنی «جادو» شده است : وصـــال جهـــان جـــادوی جـــافی اســـت فرامـــوش و لـــیکن بـــه مـــن ســـاقی اســـت (3758 /170) در ابیات ذیل ، تکرار حرف «ک » و «گ » که از حروف انفجاری هسـتند و یـادآور کین و تداعی کوبش ، فضای بیت را حماسیتر کرده است : کنـــون مـــن بـــدین چـــوب دســـتی ســـرت بکــــوبم کــــنم هــــم چــــو خاکســــترت (3699 /167) بگفــــت ایــــن و برگشــــت گــــرد ســــپاه یکـــی کـــرد در گـــرد هـــر صـــف نگـــاه (3910 /177) در مصراع اول بیت ذیل ، تکرار سه بارۀ حرف «ک » قافیۀ مقدم و تکرار شش بـارۀ آن در کل بیت نغمۀ حروف را تشکیل داده است : تـــو بـــا مـــا بـــه حکـــم و کـــرم کـــارکن ز کــــــردار مــــــا دل بــــــیآزار کــــــن (10429 /466) صدای حرف «ش » از حروف سایشی است و به دلیل ایـن کـه از زنـگ و طنینـی شدیدتر برخوردار است بیش از حروف دیگر باعث درخشندگی واژه میشود و مورد توجه قرار میگیرد.
تکرار واژه در ابیات متوالی در علینامه ، این نوع تکرار، یا به صورت تصدیر بکار رفته و یا به صورت توزیـع کـه سبکی مخصوص ایجاد کرده است .
عامـل این تکرار، تأکید شاعر بر روی واژه های مکرر است : واژۀ «شب » در ٤ بیت متوالی تکرار شده است .