چکیده:
به منظور تحلیل و پیش بینی آماری و سینوپتیکی دورههای خشک و تر تهران طی دوره سرد ، روزهای با بارش ٠/١ میلی متر و بیشتر ایستگاه مهرآباد به عنوان روزهای مرطوب طی دوره آماری ٢٠٠٤-١٩٨٥ به صـورت روزانـه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت . جهت تعیین دورههای خشک و تر از مدل زنجیره مارکوف مرتبـه دوم اسـتفاده گردید. ابتدا فراوانی روزهای بارانی و خشک بر اساس تداوم آنها گروه بندی و فراوانی هر کدام از توالـی هـا بـه صورت مجزا مطالعه گردید. سپس احتمال وقوع هر یک از توالی ها به صورت ماهانه و شش ماهـه سـرد محاسـبه گردید. حداکثر فراوانی روزهای بارانی ٥١ روز و حداقل آن ٢٥ روز در سال است . ماه مارس با ١٨٨روز و ماه اکتبر بـا ٨١ روز بارش به ترتیب بیشترین وکم ترین فراوانی را دارا بوده اند. سال ١٩٩٥ به عنوان خشکترین و سال ١٩٩٦ مرطوبترین سال در طول دوره آماری منطقه بودهاند. پس از تعیین توالی ها بررسی الگوهای فشار موثر در ایجـاد بارش در روزهای ٢٧ الی ٣٠ نوامبر و ١ تا ٧ دسامبر ٢٠٠٣ به عنوان طولانی ترین دوره بـارش منطقـه و همچنیـن بارش روزهای ١٠ الی ١٣ دسامبر ١٩٩٥ به عنوان یک دوره ٤ روزه مرطوب در خشکترین سـال دوره مطالعاتـی مورد تجزیه و تحلیل سینوپتیکی قرار گرفته است . بدین منظور از نقشه های فشار سطح دریا و ٥٠٠ هکتوپاسـکال همچنین نقشه های جهت و سرعت باد و نم ویژه در تراز ٧٠٠ هکتوپاسکال استفاده شده است . مقایسه فراوانی توالی های پیش بینی شده با فراوانی توالی های مشاهده شده دقت مدل زنجیره مارکوف را در پیش بینی توالی های خشک و تر منطقه تهران که ناهماهنگی شدید بارش دارند نشان داد. در بررسی سینوپتیکی از نقشه های هوا در سطوح ٥٠٠ هکتوپاسکال و سطح دریا و همچنین جهت و شدت باد و نم ویژه در تراز ٧٠٠ هکتوپاسکال مشخص گردید که مهم ترین منبع رطوبتی ایران دریای سرخ و خلیج عدن بوده است که توام شدن این منابع رطوبتی با خلیج فارس و پشته عربستان موجب انتقال بیشتر رطوبت به داخل ایران و تهران شده است .
خلاصه ماشینی:
بررسی دورههای خشک و تر تهران (مهرآباد) با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و تحلیل های سینوپتیک دکتر پرویز کردوانی استاد گروه جغرافیای دانشگاه تهران دکتر حسین محمدی دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه تهران مژگان افشار دانشجوی دکتری جغرافیای طبیعی (اقلیم شناسی ) از دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات تهران چکیده به منظور تحلیل و پیش بینی آماری و سینوپتیکی دورههای خشک و تر تهران طی دوره سرد ، روزهای با بارش ٠/١ میلی متر و بیشتر ایستگاه مهرآباد به عنوان روزهای مرطوب طی دوره آماری ٢٠٠٤-١٩٨٥ به صـورت روزانـه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت .
در بررسی سینوپتیکی از نقشه های هوا در سطوح ٥٠٠ هکتوپاسکال و سطح دریا و همچنین جهت و شدت باد و نم ویژه در تراز ٧٠٠ هکتوپاسکال مشخص گردید که مهم ترین منبع رطوبتی ایران دریای سرخ و خلیج عدن بوده است که توام شدن این منابع رطوبتی با خلیج فارس و پشته عربستان موجب انتقال بیشتر رطوبت به داخل ایران و تهران شده است .
مرکز پرفشار مستقر بر روی دریاچه آرال در عین قویتر شدن نسبت به روز گذشته کمی به سمت شرق متمایل شده است (f٣) فرود واقـع در سطح ٥٠٠ هکتوپاسکال موجب پیدایش جریانات جنوبغربی در نواحی غربی کشور همچنین تهـران شـده است (g٣)نقشه نم ویژه نشانگر هسته رطوبتی نسبتا خوبی برابر ٥ گرم بر کیلوگرم بر روی دریای سرخ و خلیج عدن بوده که به وسیله جریانات چرخندی موجب انتقال رطوبت به تهران گردیده است (h٣).