چکیده:
مقدمه : امروزه ، خدمات بهداشتی ودرمانی در هر جامعه زمینه ساز سلامت جسمی وروانی افراد و پیش نیاز توسعه ی پایدار است .البته لازمه ی این زمینه ، در دسترس بودن متوازن ومتعادل امکانات وتجهیزات بخش بهداشت ودرمان در نواحی مختلف جغرافیایی می باشد. هدف پژوهش حاضر سنجش وضعیت توسعه یافتگی ورتبه بندی شهرستان های استان زنجان از لحاظ دسترسی به شاخص های بهداشت ودرمان بود .
روش پژوهش : این پژوهش از نظرهدف ،کاربردی وازنظرروش انجام تحلیلی وازنظر زمان اجرا مقطعی است که درسال 1390درشهرستان های استان زنجان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه ی شهرستان های استان زنجان بود. آمار واطلاعات لازم برای محاسبه شاخص های منتخب از سالنامه آماری استان مربوط به سال 1390 بدست آمد ، سپس با استفاده از تکنیک تاکسونومی عددی وضعیت شهرستان های استان زنجان به لحاظ توسعه یافتگی در بخش بهداشت ودرمان مشخص گردید.
یافته ها : یافته های تحقیق نشان داد که از نظر سطح نسبی توسعه یافتگی دربخش بهداشت ودرمان، شهرستان زنجان با میزان درجه توسعه یافتگی 0.6542 ، نسبتا توسعه یافته ، شهرستان های ماهنشان ، طارم وابهر به ترتیب با میزان درجه توسعه یافتگی 0.7532،0.7753 و0.7759، کمتر توسعه یافته وشهرستان خدابنده با میزان درجه توسعه یافتگی 0.9801، شهرستان توسعه نیافته استان می باشد. در این بررسی شهرستان های خرمدره وایجرود به عنوان مناطق ناهمگن شناخته وحذف گردیدند.
نتیجه گیری : شهرستان های استان زنجان از نظر برخورداری از شاخص های بهداشتی ودرمانی همسان نبوده واختلاف زیادی با یکدیگر دارند.
Introduction: Nowadays، health & treatment services in every community are the foundation of people’s mental and bodily health and a prerequisite of sustainable development. However، this foundation must be based on balanced access to health & treatment sector facilities across diverse geographical areas. This research aims to measure the development level and rating of Zanjan Province townships in terms of access to health & treatment parameters.
Methods: This study is an applied research according to its purpose، an analytical research based on its methodology، and a cross-sectional research according to its time horizon; which was carried out in Zanjan Province townships in 2011. The research statistical population covers all Zanjan Province townships. The statistics and data required to calculate the selected parameters were obtained from the province’s 2011almanac. Next، the development level of health & treatment sector in Zanjan Province townships’ was evaluated using numerical taxonomy method.
Results: Research results showed that based on relative development level of health & treatment sector، Zanjan Township with a development level of 0.6542 was relatively developed، Mahneshan، Tarom، and Abhar Townships with development level of 0.7532، 0.7753، and 0.7759 were less developed respectively، and Khodabandeh Township with a development level of 0.9801 was the undeveloped township in the province. The Khoramdarreh and ejroud Townships were identified as incoherent regions and were removed from the study.
Conclusions: the cities of Zanjan province are not similar in terms of health & treatment criteria and they have many differences.
خلاصه ماشینی:
آمار و اطلاعات لازم برای محاسبه شاخصهای منتخب از سالنامه آماری استان مربوط به سال 1390 بدست آمد، سپس با استفاده از تکنیک تاکسونومی عددی وضعیت شهرستانهای استان زنجان به لحاظ توسعهیافتگی در بخش بهداشت و درمان مشخص گردید.
بدین منظور پژوهش حاضر برآن است تا با روش تاکسونومی عددی وضعیت شهرستانهای استان زنجان را از لحاظ سطح برخورداری از شاخصهای بهداشتی و درمانی مورد بررسی قرار داده و درجه توسعهیافتگی آنها را محاسبه و براساس آن شهرستانهای استان زنجان را رتبهبندی کند و زمینههای لازم برای برنامهریزی در جهت بهبود این شاخصها و در نتیجه توسعه این مناطق در بخش بهداشت و درمان فراهم آورد.
در مورد تعیین سطح توسعه مناطق ازلحاظ دسترسی به شاخصهای بهداشت و درمان، تحقیقات مختلفی در داخل کشور انجام گرفته است که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود: الیاسپور و همکاران در مطالعهای به تعیین میزان توسعهیافتگی بخش بهداشتی و درمانی شهرستانهای استان خراسان شمالی با استفاده از 25 شاخص منتخب و به روش تاکسونومی عددی در سال 1385 پرداختند.
جدول2- مقادیر درجه ورتبه توسعهیافتگی بخش بهداشت و درمان شهرستانهای استان زنجان به تصویر صفحه مراجعه شوددر این مطالعه مفاهیمی چون؛ درجه و رتبه توسعهیافتگی یک شهرستان نشاندهنده میزان برخورداری آن از شاخصهایی بود که ارزیابی سطح توسعه شهرستانها بر اساس آن صورت گرفته و از آن تحت عنوان شاخصهای بهداشتی و درمانی نام بردهایم.
[Persian] 2- Minister of Health and Medical Education.