چکیده:
طنــز در ادبیــات جنــگ تحمیلــی و در اشــکال رمــان و داســتان، اهمیــت خاصــی یافتــه اســت ؛ ازجملــه در مجموعــه داســتانهــای «خمپــارة خــوابآلــود» و «آنــا هنــوز هــم مــی خنــدد» از اکبــر صحرایی . اقبال خواننـدگان بـه ایـن آثـار، لـزوم توجـه بـیش ازپـیش بـه آنهـا را موجـب شـدهاسـت ؛ بـر این اسـاس، در ایـن مقالـه بـه کمـک «نظریـة عمـومی طنـز کلامـی » بـه بررسـی طنـز در مجموعـه هـای مــورد نظــر پرداختــه و بــا تکیــه بــر دو مقولــة مهــم تقابــل انگــاره و مکانیــسم منطقــی ، بیــست داســتان کوتاه بررسی شدهاسـت . ایـن بررسـی نـشان مـی دهـد کـه تقابـل در طنزهـا تنهـا بـه یـک نـوع محـدود نیـست و گـاه در یـک داسـتان، چنـد نـوع تقابـل دیـدهمـی شـود؛ لـیکن ، اسـاس همـة تقابـل هـا، تقابـل دانـایی و نـادانی اسـت . بررسـی مکانیـسم منطقـی در ایـن داسـتانهـا، نـشان مـی دهـد کـه تنـوع ایـن متغیـر بیــشتر اســت ، امــا در ایــن مــورد نیــز شــیوههــای مــشابه وجــود دارد و تکــرار یــک مکانیــسم مــی توانــد عاملی برای افتادن در ورطـة تکـرار، بـرای یـک نویـسنده بـه شـمار آیـد. هـم چنـین ارتبـاط میـان آغـاز و پایان داستان، در بررسی طنز و مکانیسم منطقی اهمیت ویژهای دارد.
خلاصه ماشینی:
بــرای ورود بــه ایــن موضــوع و بررســی آن، مــی تــوان دربــارة داســتانهــای اکبــر صــحرایی ایــن پرسش هـا را مطـرح کـرد کـه بـر اسـاس چـه معیارهـایی آثـار صـحرایی ذیـل عنـوان طنـز قرار می گیرد و او در آفرینش طنز از چه شیوههایی بهره برده است ؟ ١-٢- پیشینة تحقیق تــاکنون در زمینــة طنــز آثــار ادبــی جنــگ تحمیلــی تحقیقــات انــدکی شــکل گرفتــه اســت .
پایــاننامــه هــایی نیــز در ایــن زمینــه تــألیف شــده اســت ؛ ازجملــه «طنــز و شــوخطــبع در ادبیات دفاع مقدس» نوشـــتة مح دحس مق ه کـــه ضـــمن مـــصاحبه بـــا رزمنـــدگان، جانبــازان، اســرا و مطالعــه خــاطرات ایثــارگران جنــگ تحمیلــی بــر حــضور و واقعــی بـودن طنـز در جبهـه هـای جنـگ تحمیلـی تأکیـد دارد و دیگـری «طنـز و شـوخطبعـی در خــاطره نوشــته هــای دفــاع مقــدس» نوشــته عبدالرضــا قیــصری کــه بــه اهمیــت ، بررســی و چگــونگی طنــز در خــاطره نوشــته هــای دفــاع مقــدس پرداختــه اســت .
١-٣-ضرورت و اهمیت تحقیق ایـــن تحقیـــق اختـــصاصا بـــه دو اثـــر از صـــحرایی مـــی پـــردازد و روش تحقیـــق در آن به گونـه ای اسـت کـه عـلاوه بـر معرفـی اجمـالی طنـز در داسـتان جنـگ ؛ مـی توانـد شـیوة تحقیـق و تطبیــق یکــی از نظریــه هــای جدیــد را در طنــز فارســی ، طنــز جنــگ ، و نــوع تقابــل انگــاره و مکانیـسم منطقـی ، و وجـود تنـوع یـا تکـرار آنهـا را در آثـار صـحرایی و شـیوة ایـن نویـسنده را در آفرینش طنزی که مبتنی بر خاطرات یک واقعیت تاریخی است ، نشان دهد.