چکیده:
بدون تردید یکی از عوامل موثر بر توسعهی اجتماعی، اخلاق کار افراد و یکی از عوامل موثر بر رفتار و نگرش انسانها، دینداری است. افرادی که مذهب در زندگیشان نقش پررنگتری دارد احتمالا تمایل و علاقهی بیشتری برای رعایت معیارهای اخلاقی، نظم و انضباط، و مسئولیتپذیری داشته باشند. این تحقیق با هدف بررسی رابطهی بین میزان دینداری و اخلاق کار کارمندان ادارات دولتی مستقر در شهر اقلید انجام گرفته است. مطالعه به روش پیمایش با استفاده از نمونهگیری طبقهبندی انجام گرفت. دادههای پژوهش از طریق پرسشنامه و از یک نمونهی 300 نفری از 42 ادارهی دولتی مستقر در شهر اقلید استان فارس گردآوری شده است. توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شاخصهای مختلف دینداری و اخلاق کار نشاندهندهی شاخص بالاتر از حد متوسط میزان دینداری و اخلاق کار در جمعیت مورد مطالعه است. ماتریس ضرایب همبستگی بین متغیرهای دینداری با اخلاق کار نشان میدهد که همبستگی متغیرهای دینداری اعتقادی (212/0=r)، دینداری مناسکی (338/0=r)، دینداری تجربی (165/0=r) و دینداری پیامدی (346/0=r) با اخلاق کار در سطح 01/0 معنیدار است؛ همچنین نتایج حاصل از مدل تبیینی تحلیل مسیر نشان داد که متغیر دینداری پیامدی با ضریب مسیر 35/0 توانسته است به طور مستقیم و دینداری اعتقادی با ضریب مسیر 13/0، دینداری مناسکی با ضریب مسیر 18/0 و دینداری تجربی با ضریب مسیر 02/0 به طور غیر مستقیم بر متغیر وابسته (اخلاق کار) تاثیر گذارد. در مجموع با توجه به مقدار R2 مدل (119/0) مشخص گردید که متغیرهای مستقل این پژوهش تقریبا 12 درصد از تغییرات متغیر اخلاق کار را در کارمندان تبیین میکنند.
خلاصه ماشینی:
با بررسی مدلهای نظری موجود در زمینه عوامل تأثیرگذار بر رفتار اخلاقی افراد در سازمان از قبیل مدل اخلاق در بازاریابی بارتلز (1967)، مدل تعامل فرد موقعیت تروینو (1986)، مدل رفتاری تصمیمگیری اخلاقی و غیر اخلاقی بومر، گراتو، گراوندر و توتل (1987)، مدل رفتار اخلاقی استند، ورل و استید (1990)، مدل تحریک رفتار اخلاقی در سازمانها مکدونالد و نیجهوف (1999) و چارچوب اخلاق پینتر مورلند (2001)، عوامل متعددی بعنوان فاکتورهای اثرگذار بر رفتار اخلاقی در سازمان شناسایی شده اند؛ که میتوان این فاکتورها Walker and Smither را در سه دسته کلان (فاکتورهایی که در محیط خارجی سازمان وجود دارند مثل: فرهنگ، اقتصاد، محیط سیاسی و مذهب)، میانی (فاکتورهای سطح سازمانی هستند مثل: رقابت، نظام پاداش، اصول رفتاری، منابع و فرهنگ سازمانی) و خرد (اشاره به فاکتورهای سطح فردی دارد مثل: نگرش، قصد، قدرت نفس و سطح توسعهی اخلاقی) دستهبندی نمود ( به نقل از تولایی، 1389).
از این مدل با توجه به ابعاد دینداری در مدل گلاک و استارک و ارتباط نهایی دینداری با اخلاق کار بر اساس نظریهی ویور و آگل (یکی از اقدامات کلیدی در ارزیابی تأثیر مذهبی بودن بر رفتار اخلاقی در سازمانها عبارت است از تعیین عناصر مختلف تشکیلدهندهی این پدیده و ارتباط و نسبت آنها با یکدیگر و نیز تبیین نحوهی تأثیرگذاری احتمالی این عناصر بر رفتاراخلاقی در سازمان)، مدل زیر استنتاج میشود: نمودار 1: مدل نظری پژوهش فرضیههای پژوهش با توجه به چارچوب و مدل نظری تحقیق فرضیهی کلی زیر شکل گرفت: بین میزان دینداری کارمندان و میزان اخلاق کار آنها رابطهی معنیداری وجود دارد.