چکیده:
سیاست کنترل جمعیت، شامل مجموعه برنامههایی است که توسط دول غربی مطرح شده و أخیرا مورد توجه مجاری قانونگذاری، اجرایی و بخش عمده تبلیغات کشور قرار گرفته است. از آنجا که این طرح مخالف با سفارشهای دین اسلام است، ضرورت دارد مباحث کنترل موالید از زاویه نگاه دینی و با توجه به ادله و متون اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. مسائل اساسی این است که آیا توص یه اسلام به کثرت جمعیت، نظر به کثرت کمی است یا کیفی؛ و دیگر اینکه فقهای اسلام درباره کنترل موالید چه نظری دارند و آیا اجرای این طرح در ایران با توجه به وضعیت کنونی جایز است؟ در این مقاله سعی شده است با بررسی آیات و روایات و اقوال فقهای شیعه به این سؤالات پاسخ داده شود. در نهایت این نتیجه حاصل میشود که توصیه اسلام به کثرت موالید، با توجه به کمیت و کیفیت قضیه است و نظریه کنترل جمعیت در ایران مورد پذیرش واقع نمیشود و توصیه میشود به جای ترغیب افراد به روشهای جلوگیری، روشهای تربیت صحیح آموزش داده شود تا جامعه تبدیل به جامعهای قدرتمند و کارآمد شود.
خلاصه ماشینی:
بررسی این آمار نشاندهنده اجرای موفقیتآمیز طرح کنترل جمعیت در ایران است در حالی که سیاستگزاران ایرانی با بیتوجهی کامل به چنین معضلی کاملاً مطابق برنامه جوامع غربی عمل میکنند و به بهانه مشکلات اقتصادی و اجتماعی جامعه از نظرات مثبت فقهای اسلام نیز بهره میگیرند و ایشان هم به دلیل اینکه کارشناسان و افراد خبره تشخیص دادهاند، حکم به جواز کنترل جمعیت میدهند.
با توجه به نکاتی که در مورد تربیت اولاد ذکر شد، باید گفت گرچه اسلام بر تربیت تأکید فراوان دارد، ولی نباید چنین برداشت شود که به دلیل عدم رسیدگی به تربیت فرزندان، خانواده و جامعه دچار مشکلات اخلاقی و فرهنگی میشوند و این مسأله دلیلی بر تقویت کنترل موالید است.
بنابراین باید دید با توجه به شرایط مختلف یک جامعه، نظر اسلام در مورد کنترل موالید چیست و آیا تکثیر نسل، در همه شرایط و احوال، مطلوب است یا اینکه استثناهایی در مورد جواز تحدید نسل هم وجود دارد؟ هر چند از منظر دینی داشتن فرزندان متعدد و تکثیر نفوس امری ممدوح و پسندیده است؛ اما رعایت برخی حدود، ضوابط و ارزشها موجب میشود تا تولید نسل خود به خود محدود شده، از دامنه آن کاسته شود.
در مورد مرجعی که ضرورت کنترل را تشخیص میدهد، چند قول وجود دارد: الف ـ عدهای نظر اهل خبره را در این زمینه شرط میدانند و قائل هستند که اگر اهل خبره تشخیص دهند حکم به جواز کنترل موالید صادر میشود: «اگر اهل خبره ـ به شرط اینکه مسلمان، مورد اطمینان و اعتماد باشند ـ شهادت دهند به اینکه ازدیاد نفوس موجب یکی از مشاکل بزرگ فقر و جهل میشود، در این هنگام تقلیل موالید و تحدید نسل موقت، به خاطر از بین بردن مشکلات اقتصادی و اجتماعی، ترجیح دارد» (همان، ص126؛ مکارم شیرازی، 1429هـ، ص65).