چکیده:
این پژوهش بهمنظور مطالعه میزان گرایش به دموکراسی و بررسی عوامل اجتماعی موثر بر آن به روش پیمایش انجام شده است. جمعیت نمونه پژوهش را 643 نفر از شهروندان 20 سال به بالای شهر تهران تشکیل میدهند. گرایش به دموکراسی با توجه به مبانی نظری، با دو بعد نگرشی و رفتاری تعریف شده است . بعد نگرشی آن با مولفه های مدارای سیاسی، اثربخشی سیاسی و مخالفت با اقتدارگرایی و بعدرفتاری با مولفههای مشارکت سیاسی و اعتراض به اقتدارگرایی تعریف شده است. یافتههای توصیفی پژوهش بیانگر آن است که میزان گرایش به دموکراسی در بین پاسخگویان چشمگیر نیست، بهطوریکه تنها حدود 4 درصد جمعیت، به میزان زیادی و حدود نیمی از جمعیت نیز به میزان کمی به دموکراسی گرایش دارند. یافتههای تبیینی پژوهش نشانگر آن است که بین گرایش به دموکراسی و عوامل طبقاتی، نظیر سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی و همچنین گرایش به دموکراسی و عوامل فرهنگی مانند تجربه اجتماعی دموکراتیک (مدارای اجتماعی، مشارکت اجتماعی، نگرشهای خانوادگی دموکرات ) رابطه ای معنادار وجود دارد؛ بهطوریکه این متغیرها 34 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکنند؛ همچنین در بین متغیرهای مستقل، سرمایه فرهنگی بیشترین تاثیر را بر میزان گرایش به دموکراسی دارد
خلاصه ماشینی:
یافته های تبیینی پژوهش نشانگر آن است که بین گرایش به دموکراسی و عوامل طبقاتی، نظیر سـرمایۀ فرهنگـی و سـرمایۀ اقتصـادی و همچنین گرایش به دموکراسی و عوامـل فرهنگـی ماننـد تجربـۀ اجتمـاعی دموکراتیـک (مـدارای اجتماعی، مشارکت اجتماعی، نگرشهـای خـانوادگی دمـوکرات) رابطـه ای معنـادار وجـود دارد؛ به طوریکه این متغیرها ٣٤درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین میکنند؛ همچنین در بین متغیرهای مستقل ، سرمایۀ فرهنگی بیشترین تأثیر را بر میزان گرایش به دموکراسی دارد.
میـزان گـرایش به دموکراسی در جامعه چقدر اسـت و چـه عوامـل اجتمـاعی بـر میـزان گـرایش بـه دموکراسـی شهروندان تأثیر میگذارند؟ چارچوب نظری با مرور و بررسی دیدگاههای نظری راجع به گرایش به دموکراسی، به نظر مـیرسـد پیچیـده بودن این واقعیت اجتماعی طلب می کند بـا تلفیـق نظریـه هـای موجـود، بـه تبیـین آن بپـردازیم .
جدول شماره ٦: نتایج آزمون پیرسون در خصوص رابطه گرایش به دموکراسی و تجربۀ اجتماعی دموکراتیک {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} فرضیۀ کلی پژوهش این اسـت کـه بـین شـاخص گـرایش بـه دموکراسـی و شـاخص تجربـۀ اجتماعی دموکراتیک رابطه وجود دارد.
جدول شماره ٧: نتایج آزمون تحلیل واریانس یکطرفه بین گرایش به دموکراسی و سرمایۀ فرهنگی، سرمایۀ اقتصادی و تجربۀ اجتماعی دموکراتیک {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} جدول فوق نتیجۀ آزمون تحلیل واریانس یک طرفـه بـر اسـاس مقایسـۀ میـانگین گـرایش بـه دموکراسی در بینگروههای دارای سـرمایۀ فرهنگـی، اقتصـادی و تجربـۀ اجتمـاعی دموکراتیـک متفاوت است .
نشان داد که بین میزان استفاده از رسانه هـای خـارجی و گرایش به دموکراسی، رابطۀ معناداری به میزان ٠/٢٨ وجود دارد به این معنی که هـر چـه میـزان استفادة افراد از رسانه های خارجی بیشتر باشد میزان گرایش بـه دموکراسـی نیـز بیشـتر اسـت ؛ بـر اساس نتایج آزمون پیرسون فرضیۀ پژوهش پذیرفته میشود.