چکیده:
«پلورالیسم»در لغت به معنای کثرتگرایی و مقصود از آن در فلسفة دین، پذیرش حقانیت ادیان مختلف است. طرفداران پلورالیسم برای مشروعیت دینی بخشیدن به مدعای خود، ظواهر برخی از آیات قرآن مجید را مورد استناد قرار دادهاند تا بدین سان نظریة خود را همخوان با آن جلوه دهند. این مقاله در سه محور حرکت نموده است. محور اول، بر محور مفهومشناسی و اشارة اجمالی به پیشینة تحقیق شده است. در محور دوم، که هدف اصلی این مقاله است، به نه دسته از مدعیات کثرتگرایان از آیات قرآنی، و در ذیل آیات به نقد آنها پرداخته شده است. عناوین کلی این دسته به این قرار است: آیات اسلام، آیات سورة کافرون، آزادی در انتخاب دین، نداشتن اکراه در پذیرش دین، تعلق ارادة الهی به تکثر ادیان، آیات صراط مستقیم، کثرت شاهدان در قیامت، جزیة اهل کتاب، حلیت طعام اهل کتاب و ازدواج با آنان. در محور سوم نیز به دلایل نقلی در نقد کثرتگرایی و نیز آیات و روایات این قسمت اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
٢ـ دلایل و مدعیات قرآنی کثرت گرایان و نقد آن دگراندیشان مسلمان که تحت تأثیر اندیشه های وارداتی غرب قرار گرفته اند و بـه پـذیرش دیدگاه کثرت گرایی قائل شده اند، برای اینکه بتوانند این تفکر را در بین جوامع اسلامی بیشـتر تعمیم دهند و کسانی را با خود همراه نمایند، سـعی در اثبـات ایـن نظریـه از متـون دینـی از جمله قرآن داشته اند و به تعدادی از آیات قرآن مجید استناد جسته اند.
در اینجا دو تفسیر از همه روشن تر و مناسب تر به نظر میرسد: «الف ) اگر یهود و نصاری و مانند آنها به محتوای کتب خود عمل کننـد، مسـلما به پیامبر اسلام (ص ) ایمان میآورند؛ چراکه بشارت ظهـور او بـا ذکـر صـفات و علائـم مختلف در این کتب آسمانی آمده است ؛ مثلا قرآن در آیۀ ٦٨ سورة مائده مـیگویـد: ﴿قل یا أهل الکتاب لستم علی شیء حتی تقیموا التوراة والإنجیل ومـا أنـزل إلیکم من ربکم : ای اهل کتاب !
٢ـ٥ـ١) پاسخ های داده شده از آیات چهارگانۀ فوق با توجه به آیات پیشین به نقد آن از منابع تفسیری میپردازیم : الف ) پاسخ منقول از علامه طباطبائی علامه طباطبائی در تفسیر آیۀ ٤٨ سورة مائده با اشاره به آیـۀ ﴿ولولا أن یکـون النـاس أمۀ واحدة لجعلنا لمن یکفر بالرحمن لبیوتهم سقفا من فضۀ ومعارج علیهـا یظهـرون : اگر (تمکن کفار از مواهب مادی) سبب نمیشد که همه مردم امت واحد (گمراهی) شـوند، مـا برای کسانی که به (خداوند) رحمان کافر میشدند خانه هایی قرار میدادیم با سقفهایی از نقره و نردبانهایی که از آن بالا روند،﴾ (الزخرف / ٣٣)، بیان نموده اند که مراد این اسـت کـه از نظـر اعتبار، آنها را امتی واحده کند، به طوریکه استعداد همۀ آنها برابر باشد و در نتیجـه ، نزدیـک به هم بودن درجات آنها همه بتوانند یک شریعت را قبول کنند.