چکیده:
در قرآن کریم و روایات از قدرت مطلق خداوند در آشکار و نهان، دنیا و آخرت سخن به میان آمده است. صفت قدرت خداوند، پیوسته مورد بحث متکلمان بوده است و شبهههایی دربارة آن مطرح شده است و گسترة این صفت الهی مورد اختلاف نحلههای مذهبی بوده است، بهویژة بر اساس گزارش قرآن، پیروان مذهب یهود، خداوند را به ضعف و ناتوانی متهم کردهاند. از طرف دیگر، طرح مسئلة «بدا» به منظور نمایش قدرت عظیم خداوندی، جایگاه مهمی در عقاید شیعی دارد. این نوشته از نوع پژوهشهای بنیادی است و نویسنده کوشیده است تا به روش کتابخانهای، نقد و بررسی آرای متکلمان و مقایسة آن با آیات و روایات، قدرت مطلق خداوند را اثبات کند. لذا پس از تعریف قدرت از نظر فرقههای مسلمان و ارائة مفهومی استوار، به برخی شبهاتی که در این زمینه وجود دارد، پاسخ داده است و رابطة مسئلة «بدا» را با قدرت الهی تبیین نموده است. امتیاز این نوشته نسبت به نگارشهای مشابه در آن است که صفت قدرت خداوند را به شکل مستقل مطرح کرده است و رابطة «بدا» را با آن تبیین کرده است و جایگاه برجستة آن را در هندسة اعتقادات شیعه آشکار نموده است.
خلاصه ماشینی:
صفت قدرت خداوند، پیوسته مورد بحث متکلمان بوده است و شـبهه هـایی دربارة آن مطرح شده است و گسترة این صفت الهی مورد اختلاف نحله هـای مـذهبی بـوده است ، به ویژة بر اساس گزارش قرآن ، پیروان مذهب یهود، خداوند را به ضعف و ناتوانی مـتهم کرده اند.
علت اینکه از بین صـفات خـدا، صـفت قـدرت مطلـق خداونـد مطـرح شـده ، شـبهه هـا و برداشت های ناروایی است که از این صفت الهی صورت گرفته اسـت ، بـه ویـژه اینکـه یهـود در قدرت خداوند خدشه کرده اند.
بـر ایـن اسـاس ، گرچـه آدمیـان در محدودة افعال تفویض شده ، اصل توانایی انجام امور را از خداوند دریافت کرده انـد، امـا پـس از دریافت آن ، خود در انجام افعال خویش مستقل هستند و تحقق افعـال آنـان منـوط بـه اذن و اجازة تکوینی خدا نیست ، بلکه اصولا خداوند چون نسبت به این افعال قادر نیست و نمی توانـد (ع ) مانع تحقق آنها شود و نسبت به متعلق قـدرت و ارادة انسـان هـا عـاجز اسـت .
از آنجا که بدا در تکوین مانند نسخ در احکام است ، یهود نسخ را نیز انکـار کـرده انـد؛ زیـرا لازمۀ پذیرش آن ، اتمام دوران آیین یهود و ضرورت قبول دین اسلام از سوی آنـان اسـت ؛ بـه عبارت دیگر یهود قدرت خداوند را به صدور یک امر، محدود کرده اند و دگرگونی و تغییر آن را بر او روا ندانسته اند و این خلاف مطلق بودن صفات الهی است .
ک؛ کهن ، ١٣٨٢: فصل اول و زیبایینژاد، ١٣٧٦: ١٣٩).