چکیده:
یکی از آیات مهم قرآن که اشاره به مقام والای انسان دارد، آیة امانت میباشد که از متشابهات قرآن است. تاکنون برای تفسیر واژة «امانت» در این آیه، مصداقهای متفاوت و زیادی بیان شده است که ابهام آیه را بیشتر میکند. این نوشتار برای تفسیر امانت در آیة مذکور با تحلیل تفاسیر، روایات، سایر آیات مربوط به امانت و شواهد موجود در آیة 73 سورة احزاب، بسیاری از مصادیق مذکور را رد میکند؛ زیرا این امانت، امری مربوط به دین حق و مقسم انسانها به سه دستة منافق، مشرک و مؤمن است، اما بسیاری از مصادیق بیان شده برای امانت الهی مقسم انسانها نیست. از این رو، قابل اثبات نمیباشد. از سویی، استعداد تحمل امانت الهی فقط در انسان وجود دارد. بنابراین، مواردی که در سایر موجودات وجود دارد؛ مانند عقل در فرشتگان یا تکلیف در جنیان، قابل حذف از مصادیق امانت است. به نظر میرسد مصداقی که با شواهد مذکور تناقضی ندارد و میتواند مصداق امانت الهی باشد، کمال دین، یعنی ولایت کلیة الهی است که تنها انسان قابلیت پذیرش آن را دارد. از این رو، خلیفةالله گشته است. این استعداد در انسان کامل، یعنی ائمه(ع) به اوج کمال خود رسید. لذا به اولین آنان، «امینالله» خطاب میشود.
خلاصه ماشینی:
این نوشتار برای تفسیر امانت در آیۀ مذکور با تحلیل تفاسیر، روایات ، سایر آیات مربوط به امانت و شـواهد موجـود در آیـۀ ٧٣ سورة احزاب ، بسیاری از مصادیق مذکور را رد میکند؛ زیرا این امانـت ، امـری مربـوط بـه دین حق و مقسم انسان ها به سه دسـتۀ منـافق ، مشـرک و مـؤمن اسـت ، امـا بسـیاری از مصادیق بیان شده برای امانت الهی مقسم انسان ها نیست .
پرسش هایی که در ارتباط با این موضوع مطرح است ، عبارتند از: ١ـ معنا و تفسـیر امانـت چیست ؟ ٢ـ معنا و مفهوم عرضۀ امانت چیست ؟ ٣ـ ظلوم و جهول چه معنایی دارند؟ در تفاسیر، کتاب ها و مقاله های مرتبط با آیۀ امانـت ، مصـداق هـای بسـیاری بـرای مفهـوم امانت بیان میدارند، اما کمتر با آیۀ بعدی تفسیر میشـود کـه مـیفرمایـد: لیعـذب اللـه المنافقین والمنافقات والمشرکین والمشرکات ویتوب الله علی المؤمنین والمؤمنـات وکان الله غفورا رحیما: هدف این بود کـه خداونـد مـردان و زنـان منـافق و مـردان و زنـان مشرک را (از مؤمنان جدا سازد و آنان را) عذاب کند و خدا رحمت خود را بـر مـردان و زنـان باایمان بفرستد؛ خداوند همواره آمرزنده و رحیم است !﴾ (الأحزاب /٧٣)، در صورتی که به نظـر میرسد آیۀ ٧٣ با توجه به لام تعلیل که در ابتدای آن آمـده ، بـرای تفسـیر مفهـوم «امانـت » راهگشاست .