چکیده:
یکی از بحثهای مطرح در حقوق کیفری مبتنی بر آرای فقهی، روایی یا ناروایی اعدام تعزیری است. به رغم آن که قانونگذار ضمن دسته بندی مجازاتهای تعزیری در ماده 19 قانون مجازات، اعدام تعزیری را در این دسته بندی قرار نمی دهد، در عمل مجازاتهایی در قوانین کیفری به خصوص در قوانین مرتبط با مواد مخدر در نظر گرفته شده که با تعزیر شمردن این مجازاتها سازگاری دارد این در حالی است که مبانی و آرای فقهی از شرعی بودن اعدام تعزیری حمایت نمی کند. این مقاله با در نظر گرفتن مبانی و دلایل ممکن برای مشروعیت اعدام تعزیری این مسئله را از زاویه فقه به بحث گذاشته و به این نتیجه دست می یابد که اعدام تعزیری فاقد مستند قابل قبول فقهی است و نمی توان برای حمایت از مصالح جامعه «حق حیات» را نادیده گرفت
خلاصه ماشینی:
بـا ایـن حـال در قـانون اصـلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و الحاق مـوادی بـه آن (مصـوب ١٧/ ٨/ ١٣٧٦ مجمـع تشـخیص مصلحت نظام) بدون شرط مقابله با نظام برای قاچاق، تولید، کشـت ، توزیـع ، صـادر و وارد کردن و فروختن مواد مخدر در مواد ١١، ٢، ٤، ٥، ٦، ٨ و ٩ مجازات اعدام در نظـر گرفتـه شده است که این دست جرم ها دست کم در برخی مصادیق نمیتواند هم سـو بـا مـاده ٢٨٦ قانون مجازات اسلامی و از مصادیق افساد تلقی شود و بـه ناچـار مشـروعیت اعـدام از بـاب تعزیر مطرح شده و این سوال را به ذهن تداعی میکند که آیا میتوان برای حفظ مصلحت جامعه در موارد خاص اعدام تعزیری را پذیرفت ؟ از آنجا که در اصل بحث اعدام و مخالفت و موافقت با آن و نیـز بـر مبنـای بحـث هـای حقوق بشری پژوهش های متعددی به نگارش در آمده است ، در این مقاله در صددیم ، تنهـا مبانی جواز یا عدم جواز اعدام تعزیری را براساس فقه امامیه کـه بـه طبـع در تـدوین قـوانین میتواند نقش اساسی ایفا کند، به بحث گذاریم .
(522/2 به نظر میرسد به قرینه ی با هم آمدن افساد و محاربه در آیه ، سعی مفسرانی مانند علامـه طباطبائی در به هم نزدیک کردن مفهوم آن دو و اطمینان از این که هر فسـادی را نمـیتـوان مشمول آیه و مستحق مجازات مرگ دانست ، نیز با انتقاد از نظری که برخلاف ظاهر برخـی روایــت هــا (طوســی، ١٣٩٠: ٤/ ٢٥٦) قاضــی را در انتخــاب هــر یــک از مجــازاتهــای چهارگانه ی یادشده در آیه ، مخیر میداند،١ میتوان گفت فساد و محاربـه بـا هـم سـنخیتت دارند و در جایی میتـوان مرتکـب آن دو را بـه مجـازات مـرگ محکـوم کـرد کـه خـون بیگناهی را ریخته یا تا مراحلی پیش رفته باشند که اگر جلوی آنها گرفته نشـود بـه مـرگ انسانهای بیگناه دیگر خواهد انجامید.