چکیده:
با گذشت دو دهه از آغاز بحران قره باغ هنوز این بحران حل نشده است و روند کنونی، آینده آن را در هالهای از ابهام نشان میدهد. طبق نتایج این پژوهش، از مهمترین موانع حل بحران قرهباغ نبود رویکرد منسجم در تلاشهای میانجیگری بینالمللی برای حل بحران است که این موضوع تابع منافع راهبردی و درک ژئوپلیتیک متفاوت بازیگران ذینفع در میانجیگری بینالمللی، نگاه متفاوت آنها نسبت به بحران، رفتار جانبدارانه میانجیگران و دیگر شرایط پیچیده میانجیگری بینالمللی در بحران قرهباغ است. در این بین، بررسی عمیقتر از تجارب میانجیگری بینالمللی در چارچوب تلاشهای سازمان ملل و سازمان امنیت و همکاری اروپا در قرهباغ نشان میدهد که عموما در این روند اهداف دیگری در ورای اهداف بشردوستانه دنبال میشود. در این بین، بازیگران اصلی (روسیه، آمریکا، فرانسه) در این میانجیگری بینالمللی سعی دارند با استفاده سیاسی - ابزاری از فضای بحران، با مدیریت بحران در بستر سازوکار میانجیگری، علاوه بر تقویت حوزه نفوذ خود در قفقاز جنوبی از افزایش نفوذ رقبای خود در آنجا جلوگیری نمایند.
خلاصه ماشینی:
به همین دلیل در نشسـت ١٧ و ١٨ نـوامبر ١٩٩٩ اجـلاس سـران سـازمان امنیـت و همکاری اروپا که در ترکیه برگزار شد، دولت های غربی به ویژه رؤسای گـروه مینسـک پیشـنهاد ارمنستان درباره رأیگیری سالانه تمامیت سرزمینی جمهوری آذربایجـان در مجمـع عمـومی را مطرح کردند که جمهوری آذربایجان این پیشنهاد را به رغم مخالفت خود - این طرح شناسـایی تعلق قره باغ به جمهوری آذربایجان را به حالـت تعلیـق در مـیآورد - بـا فشـار روسـیه و سـایر حامیان ارمنستان پذیرفت و سازمان امنیت و همکاری اروپا رسما تصویب کرد هـر سـاله در مـاه دسامبر موضوع تمامیت سرزمینی جمهوری آذربایجان به خاطر بلاتکلیف ماندن بحران قـره بـاغ در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح گردد.
در خصوص روند مدیریت بحران قره باغ باید توجه داشت که غیر از تلاش های ناموفق میانجیگری ایران ، انحصارطلبی روسیه در میانجیگیری در قـره بـاغ و در حاشیه ماندن تلاش های میانجیگری ترکیه ، ماحصل تـلاش هـای میـانجیگری گروهـی بـا وساطت شورای امنیت سازمان ملل تنها صدور قطعنامه های ٨٢٢ و ٨٥٣ و ٨٧٤ و ٨٨٤ و با وساطت گروه مینسک ارائه پیشنهادهای مختلف است که هیچ کدام از این قطعنامـه هـا یـا پیشنهادها عمومـا بخـاطر ماهیـت میـانجیگری، انگیـزه دولـت هـای میـانجی و نتیجـه رونـد میانجیگری تاکنون توفیقی در حل بحران قره باغ نداشته است .
در همین زمینه ، طبق نتایج این پژوهش ، از مهم ترین موانع حل بحران قـره بـاغ ، نبـود رویکرد منسجم در تلاش های میانجیگری از سوی بازیگران مختلف برای حل بحران است کـه این موضوع تابع منافع راهبردی و درک ژئوپلیتیک متفاوت بازیگران ، نگاه متفاوت آنها نسـبت به بحران ، رفتار جانبدارانه میانجیگران و شرایط نابرابر روند مذاکرات صلح بین طرفین درگیـر در بحران قره باغ است .