چکیده:
حقوق شهروندی از طبیعی ترین حقوق انسانی می باشد که خدای متعال آن را همزاد با او آفریده است. یکی از مهم ترین آموزه های حقوق بشر، حقوق متهم، تضمین و حمایت از آن در تمامی مراحل دادرسی در پرتو تمهید ساز و کارهای قانونی لازم به منظور برخورداری از حمایت و مساعدت وکیل در فرایند دعاوی کیفری است. تحقق حقوق متهم در امکان بهره مندی از وکلای گزینشی، منتخب و رایگان از مبانی و جلوه های اساسی حقوق شهروندی تلقی می شود. متولیان سیاست جنایی فراملی از رهگذر شماری از اسناد الزام آور و ارشادی در دو سطح جهانی و منطقه ای، و سیاستگذاران جنایی ایران در سایه مقررات فراتقنینی، تقنینی، فروتقنینی حق متهمان در دسترسی به وکیل مدافع و حمایت از داشتن آن را مورد شناسایی و النهایه به رسمیت شناخته اند. مع الوصف در مقام اجرا، حق یادشده با چالش های متعددی رو به روست، بدین سان در این پژوهش به تبیین جایگاه و ساز و کارهای حمایتی از این حق والای انسانی با رویکرد، یکی از عوامل تاثیرگذار در صیانت از حقوق شهروندی و اصلی مهم در تضمین دادرسی منصفانه در امر کیفری مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
بالاخره در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ١٣٩٢/١٢/٤ در راستای تعهدات بین المللی و به منظور اجرای اصل ٣٥ قانون اساسی / جمهوری اسلامی ایران و نیز به منظور تأمین و حفظ حقوق عامه و گسترش خدمات مؤثر حقوقی هر یک از اصحاب دعوی در موارد مختلف به ویژه در مواد ٥، ٤٨، ١٩٠، ٣٤٨-٣٤٦ متضمن انتخاب ، معرفی و حضور وکیل در تمامی مراحل دادرسی اعم از تحقیقات مقدماتی، رسیدگی و اجرای احکام قضایی بوده و حتی مواردی همچون ابلاغ و تعمیم حق استفاده از وکیل به متهم پیش از شروع تحقیق ، حق مطالعه پرونده توسط وکیل و دخالت مؤثر او در امر تحقیق و به خصوص مجازات انتظامی درجه ٣ و ٨ به واسطه سلب حق تعیین وکیل یا عدم تفهیم این حق به متهم را نیز به رسمیت شناخته و النهایه مورد شناسایی قرار داده است .
قانونگذار به منظور آشنایی متهمین به حق برخورداری از وکیل و تأمین ضمانت های اجرایی لازم در ماده ٥ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ١٣٩٢ اشعار میدارد: «متهم باید در اسرع وقت از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و از حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره مند شود» ماده ٦ این قانون نیز مقرر میدارد: « متهم ، بزه دیده ، شاهد و سایر افراد ذیربط باید از حقوق خود در فرایند دادرسی آگاه شوند و ساز و کارهای رعایت و تضمین این حقوق فراهم شود.
Criminal Law and Criminology Master's thesis, Faculty of Tehran University political rights; 1359.
A Comparative Study of the Universal Declaration of Human Rights and the International Covenant on Civil and Political Rights Amelie Procedure Code and the Public and Revolutionary Courts in Criminal Matters.