چکیده:
وجوب امر به معروف و نهی از منکر، مقید به شروطی است که یکی از آنها احتمال تاثیر میباشد. مشهور فقها معتقدند امر به معروف و نهی از منکر نسبت به شرط احتمال تاثیر «وجوبی تعلیقی و مشروط» دارد به طوری که در صورت علم به عدم تاثیر، وجوب امر به معروف و نهی از منکر ساقط میشود. نگارندگان با بازخوانی مساله قول دیگری را اختیار نموده و معتقدند که چنین شرطی صحیح نبوده و لذا در صورت عدم احتمال تاثیر یا علم به عدم تاثیر نیز، امر به معروف و نهی از منکر همچنان واجب است. مقاله حاضر با دفاع از موضع نگارندگان و در راستای تبیین مختار ایشان، به نقل و نقد آراء و مدارک مشهور، به ضمیمه ارائهی ادلهی عدم شرطیت که نظر مختار است، پرداخته است.
The necessity of Calling People to the Goodness and Preventing People from Evil is subjected to some conditions which one of them is the effect possibility. The most jurists believe that Calling People to the Goodness and Preventing People from Evil shall have the "suspended and conditional necessity" proportionate to the effect possibility clause so that the necessity of Calling People to the Goodness and Preventing People from Evil shall become void، if we know that it is ineffective. The authors، while revising the issue، chose another word and believed that such condition was not accurate and Calling People to the Goodness and Preventing People from Evil is indispensable even if it is ineffective. The present article shall defend the opinion of authors and in line with the clarification of their option، verify and criticize the famous opinions and documents and submit an addendum based on non-stipulation.
خلاصه ماشینی:
"الفقهاء (همان ، بیتا، ٤٤٣،٩)، شهید ثانی در مسالک (عاملی، ١٤١٣، ٣، ١٠٢) و نیز در توضیح کلام شهید اول در شرح لمعه (عاملی، ١٤١٠، ٢، ٤١٥)، محقق سبزواری در کفایه الأحکام (سبزواری، بیتا، ١، ٤٠٤)، مقدس اردبیلی در مجمع الفائده و البرهان (اردبیلی، ١٤٠٣، ٧، ٥٣٦) و فیض کاشانی در مفاتیح الشرایع (فیض کاشانی، بیتا، ٢، ٥٤ و٥٥) به صراحت احتمال تأثیر را شرط وجوب امر به معروف و نهی از منکر دانسته اند.
٣ـ١ـ٢ـ١ـ اجماع محصل اشکال صغروی: اولا از آنجا که این مسأله در قرن پنجم هجری، به دست أبی الصلاح حلبی و شیخ طوسی در فقه امامیه ظاهر شد، لذا یا بسیاری از فقهای صدر اول ـ که نظریات آنها در حکم روایات است ـ بحث امر به معروف و نهی از منکر را مطرح نکرده اند و یا متعرض این شرط نشده اند.
البته ناگفته نماند که کلام صاحب جواهر و سید احمد خوانساری از اشکال خالی نیست ، زیرا قبلا دلیل اجماع و دلایل دیگری همچون لغویت و روایات را رد کردیم و لذا به این نتیجه میرسیم که حتی در صورت علم به عدم تأثیر نیز امر به معروف و نهی از منکر واجب میباشد.
٥ـ٣ـ روایات با توجه به بررسی های به عمل آمده توسط نگارندگان ، تنها یک روایت در عدم شرطیت احتمال تأثیر میتواند مورد استناد قرار بگیرد، و آن حدیث مفصلی است از امام اول شیعیان علیه السلام به نقل از سید رضی که بعد از ذکر مراتب امر به معروف ، افضل آن را اینگونه میداند:«أفضل من ذلک کلمه عدل عند إمام جائر» (عاملی، ١٤٠٩، ١٦، ١٣٤)."