چکیده:
منطق رقابت های راهبردی پس از جنگ سرد جز در مناطق ویژه ای از جهان، دیگر از ماهیت نظامی پیروی نمی کند. رقابت های ژئوپلیتیک با افول جایگاه تقابلات نظامی، ماهیتی اقتصادی ـ تجاری به خود گرفته اند. اتحادیه اقتصادی اوراسیا با گذراندن چندساله فرایندی که در اروپا چندین دهه به طول انجامید، ابزاری اقتصادی در خدمت اهداف رقابت های ژئوپلیتیک مهیا کرده است. منطق تعارض بر فراز کنش های اقتصادی این اتحادیه سیطره دارد و اهداف تجاری اعضای این اتحادیه را در تقابل با اتحادیه های دیگر و سایر واحدهای سیاسی پیگیری می کند. این پژوهش تلاش می کند تا جایگاه رقابت های ایران در پهنه منطقه اوراسیا را با گزاره های اقتصادی بیان کند. بنابر نظریه ژئواکونومی، پس از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا ایران الزامات اقتصادی جدیدی پیش روی دارد که بدون توجه به آن ها توان رقابت های ژئوپلیتیک خود را در ماهیت نوین اقتصادی از دست خواهد داد. پرسش اصلی این پژوهش این است که الزامات ژئواکونومیک ایران پس از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا چیست؟ پاسخ این پرسش را با تعیین جهت گیری های اقتصادی و تجاری ایران به شکلی که منافع کشور بیشینه شود ارائه می کنیم و به ذکر ابزارهای ژئواکونومیک ایران در اوراسیا می پردازیم . فرضیه پژوهش بر این اصل استوار است که تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک جهت گیری ژئوپلیتیک در چارچوب رقابت های اقتصادی است و برای ایران نیز در منطقه مجموعه ای از الزامات ژئواکونومیک به همراه دارد
Post-Cold War logic of Strategic competitions does not follow the Logic of war anymore except in unfortunate regions of the globe. Geopolitical Competitions have gained an economic-commercial feature with declining position of militant confrontations. Eurasian Economic Union provides a set of economic instruments to serve Competitively Geopolitical Goals in only few years whereas European Union passed it in decades. The logic of Conflict predominates over actions of the Union and traces commercial goals of Eurasian member states in confrontations to other Unions and Political units. Geo economically, Iran will face new occasions after this Union formation and if those are not noticed, competitive strengths of Iranian Geopolitics will be lost. In this Article those Geo-Economic occasions are studied.
خلاصه ماشینی:
"از آن روی که منطقه اوراسیا همواره در قلب تحولات ژئوپلیتیک بوده است ، توجه بازیگران مهم این منطقه به ویژه روس ها به رقابت های بین منطقه ای سبب شده است تا سایه سنگین تقابلات سنتی بر مدل همکاریها و اتحادهای اقتصادی ـ تجاری این مجموعه ادامه داشته باشد؛ بنابراین در این پژوهش برای تبیین مسیر پویش های اقتصادی و صنعتی ـ تجاری اتحادیه اوراسیا، چارچوب نظری ژئواکونومی به عنوان زیرشاخه ای از نظریه عام ژئوپلیتیک مورد استفاده قرار گرفته است .
هرچند روسیه سفید، قزاقستان و روسیه در دهه ١٩٩٠ و ٢٠٠٠ نیز گاهی همراه با سایر دولت های پس از فروپاشی اتحاد شوروی تعدادی معاهده برای ارتقای یکپارچگی اقتصادی منطقه ای امضا کردند؛ اما تنها نهاد مؤثر در این زمینه اتحادیه گمرکی ١ بین همان سه کشور اصلی هست که در سال ٢٠١٠ شروع به کار کرد (٢ :٢٠١٥ ,Courtney).
از سویی ایران با روسیه ـ به عنوان محور حرکت های راهبردی / در اوراسیا ـ و نیز سایر کشورهای این منطقه روابط حیاتی برقرار ساخته است و در برخی مناطق همچون ارمنستان نوعی منافع ژئوپلیتیک مستقیم نیز دارد و از سوی دیگر، رقابت های راهبردی روسیه با بازیگران بزرگ دنیا شبب شده است تا این کشور از راه محاسبه متغیرهای امنیتی و جریان مبادلات انرژی دست به تشکیل اتحادیه اوراسیا بزند با این هدف که تا جای ممکن این منطقه را به سمت ضریب بالاتری از اتحاد سوق دهد."