چکیده:
سبک به طور کلی به معنی نحوه بیان است. به عقیده فرمالیست ها، وقتی اثر آفرین به دنبال ادبی کردن متن باشد، باید از یکسری قواعد و هنجارهایی که در زبان معیار و غیر ادبی وجود دارد، فراتر رود و با آشنایی زدایی و بیگانه سازی به اثر خود جلوه هنری ببخشد. آشنایی زدایی از دو طریق فراهنجاری و قاعده افزایی صورت می گیرد. «جفری لیچ» برای اولین بار فراهنجاری را به هشت بخش تقسیم کرد که شامل فراهنجاری واژگانی، آوایی، نوشتاری، معنایی، سبکی، نحوی، گویشی، زمانی یا باستان گرایی می شود. سهم هر کدام از این فراهنجاری ها در ادبی کردن متن متفاوت است و در دوره های مختلف ادبی به گونه های متفاوت آن نظر داشته اند. از جمله در سبک هندی که در اوایل قرن دهم برای گریز از هنجارهای موجود در اشعار دوره تیموری با بهره گیری از فراهنجاری ها، به ابداعاتی در ساحت زبان و معنا دست زدند و سبکی متمایز از دیگر دوره ها آفریدند. این نوشتار سعی در شناسایی انواع فراهنجاری و ذکر نمونه هایی از غزلیات این دوره دارد.
خلاصه ماشینی:
اينان آشنايي زدايي در متن را عاملي براي هنري شدن اثر دانسته و اذعان مي دارند که تنها اين عامل است که توجه مخاطب را در برخورد با متن برمي انگيزد و اگر شاعر يا نويسنده مفاهيم آشنا را در قالب الفاظ آشنا به کار برد، مخاطب خود را دچار شگفتي و شعف نمي کند و اين سبب دلزدگي از متن مي شود.
شاعران اين سبک از فراهنجاري هاي متعدد براي ديرياب بودن اشعار خود استفاده مي کردند و تصويرهاي شعري بديع همراه با نوآوري در زبان موجب مي شد تا کلامي خيالي و غريب خلق شود و اين دقيقا مقصود فرماليست ها از آشنايي زدايي بود.
در اين سبک جدا از اينکه به طورکلي دقت در به کاربردن فراهنجاري معنايي ، واژگاني و نحوي بيش از ساير انواع فراهنجاري بود، هر شاعر به سهم خود از انواع گونه هاي گريز از هنجارها متفاوت از ديگر شاعران استفاده مي کرد.
به کاربردن الفاظ و واژگان تازه را به نام «الفاظ نوبسته » مي شناختند و اين گونه متوجه مي شويم که به فراهنجاري واژگاني نظر داشته اند؛ همچنان که والة داغستاني دربارة بيدل مي گويد: «هرچند اشعارش موافق محاورة فصحاي عجم نيست و ترکيب هاي غريب در زبان فارسي اختراع نموده ؛ اما شعرهاي بلند و برجسته بسيار دارد و پختگي نفس از گفت وگويش ظاهر است » (١٣٨٤: ج ١، ٤٠٦).
طوطي آسا عکس خود بينيم و پنداريم غير / هست گويا اوستادي در قفا آيينه را (عاقل خان رازي ، ١٣٨٨: ٦٢) اوج فراهنجاري واژگاني در دو قرن و نيم سبک هندي در شعر طرزي افشار ديده مي شود که در ضمن مثال هايي از اشعار او به طرز ساخت واژگان نيز اشاره شده است .