چکیده:
يكي از مهم ترين پديده هاي جمعيتي حاصل از توسعه اقتصادي و صنعتي شدن كشورها، رشد سريع شهرها و جمعيت شهرنشين است. پديده شهرنشيني نيز آثار و پيامدهاي اقتصادي و اجتماعي بسيار گسترده اي دارد؛ اما مهم ترين تاثير آن متوجه الگوي مصرف به طور عام و الگوي مصرف انرژي به طور خاص مي باشد. بررسي سرشماري هاي انجام شده نشان مي دهد كه ايران در طول سال هاي اخير شاهد افزايش چشمگير شهرنشيني، از طريق افزايش تعداد شهرها و مهم تر از آن مهاجرت بي رويه روستاييان بوده است؛ به طوري كه هم اكنون، ايران بالاترين درصد شهرنشيني را در خاورميانه و غرب آسيا دارد. اين امر، استفاده بيشتر از منابع انرژي، همچون گاز طبيعي، نفت و برق را موجب شده است. در اين مطالعه، با استفاده از الگوي تصحيح خطاي برداري ((VECM)، رابطه عليت گرنجري ميان مصرف انرژي و سطح شهرنشيني، در طول سال هاي 1385-1352و براي دوره هاي كوتاه مدت و بلندمدت مورد بررسي قرار مي گيرد. در ضمن، به منظور شناخت ژرف تر سازوكارهاي موجودِ تغيير در مصرف انرژي، ميزان اثراتِ عوامل كليدي محرك مصرف انرژي و سهم هركدام از اين عوامل در تقاضاي انرژي با استفاده از روش تجزيه عوامل (FDM) تحليل مي شود. نتايج مربوط به رابطه عليت گرنجري نشان مي دهند كه در كوتاه مدت رابطه اي يك سويه از مصرف كل انرژي به شهرنشيني وجود دارد. اين درحالي است كه در بلندمدت، مصرف كل انرژي با سطح شهرنشيني رابطه اي دوسويه دارد. نتايج روش تجزيه، حاكي از آن است كه طي دوره مورد بررسي، سطح تكنولوژي، شهرنشيني و رشد اقتصادي به ترتيب بيشترين سهم را در تغييرات مصرف كل انرژي داشته اند.
خلاصه ماشینی:
بررسی ارتباط میان مصرف انرژی و سطح شهرنشینی در ایران (کاربردی از الگوی تصحیح خطای برداری و روش تجزیه عوامل ) سعید عیسی زاده جهانبخش مهرانفر چکیده یکی از مهم ترین پدیدههای جمعیتی حاصل از توسـعه اقتصـادی و صـنعتیشـدن کشورها، رشد سریع شهرها و جمعیت شهرنشین است .
در ایـن مطالعـه ، بـا استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری (VECM)١)، رابطه علیت گرنجری میـان مصرف انرژی و سطح شهرنشینی، در طول سال های ١٣٨٥-١٣٥٢و برای دورههای کوتاه مدت و بلندمدت مورد بررسی قرار میگیـرد.
با توجه به گسترش سریع جامعه شهری و رشد پویای شهرنشینی و از طرفی افزایش سرسامآور مصرف انـواع انـرژی در ایـران در طـول سال های اخیر، نیاز مبرم به مطالعه ارتباط میان شهرنشـینی و مصـرف انـرژی بـرای سیاستگذاریهای بلندمدت انرژی احساس میشود.
در ادامه پس از مرور مطالعات تجربی انجـامشـده در مـورد ارتبـاط میـان شهرنشینی و مصرف انرژی، با استفاده از روش الگوی خودبازگشتی بـا وقفـه هـای توزیعی و تصحیح خطای برداری به بررسی رابطه علیـت گرنجـری میـان مصـرف انرژی و سطح شهرنشینی در ایران، طی سالهای ١٣٨٥-١٣٥٢ میپردازیم .
مصرف سرانه انرژی در ایران (١٣٨٥-١٣٥٠) (برحسب کیلوگرم نفت ) / منبع : ترازنامه انرژی ١٣٨٧ مطالعات تجربی در مورد ارتباط میان شهرنشینی و تقاضـای انـرژی، مطالعـات تجربـی متعـددی در کشورهای توسعه یافته و درحالتوسعه صورت گرفته است ؛ اما نتایج این مطالعـات، بسته به متغیرهای مورداستفاده در مدل، روش اقتصادسنجی و سطح توسعه اقتصادی کشور موردمطالعه ، از کشوری به کشور دیگر متفـاوت اسـت .
"Modelling the electricity consumption of cities: effect of urban density", Energy economic, 21(1), pp.