چکیده:
گام نخست برای دستیابی به معارف قرآن کریم، شناخت دقیق معانی واژگان آن است. در سالهای اخیر با رواج رویکرد معناشناسی در مطالعات قرآنی، شیوهای نو در این عرصه پدید آمده است. هدف این شیوه، اکتشاف معنایی است که در لایههای متن نهفته شده است تا بتوان از طریق ساختار الفاظ قرآن، معنای دقیق و جامع واژه مورد نظر را استخراج نمود. از مشهورترین این روشها، روش ایزوتسو است. این مقاله با استفاده از روش ایشان و تکمیل آن در بخشهای ارتباط آیات در محدوده سوره و در قرآن کریم، نخست واژه «کبد» را از منظر لغوی و سپس معناشناسی بررسی و با استفاده از واژگان با معنای نزدیک، متضاد و موازنه ساختاری متن، در چند مرحله آن را تجزیه و تحلیل نموده و به این نتیجه رسیده است که مغایر مفهوم متداول واژه کبد، این واژه معنای منفی در بر ندارد و به محدودیتهای عالم ماده و حکمت الهی در اختیار انسان اشاره دارد.
The first step to achieve the Quran teachings is accurate recognition of its words meaning. In recent years with the spread of semantics approach in Qur''anic studies، a new method has emerged in this area. The purpose of this method is to explore the meaning which is hidden within the layers of the text so that the precise and comprehensive meaning of the intended word could be extracted through Qur''an''s terms. The most famous of these methods is the Izutsu''s. This paper، first of all، tries to investigate the word «Kabad» lexically and semantically using his method as well as its completion in sections of verses relationship in the range of Surah and Quran and tries to analyze it in several stages by the use of words with close meaning، antonym and structural balancing of the text، and has come to the conclusion that contrary to common sense of the word Kabad، this word does not have a negative meaning and refers to the limitations of the material world and divine wisdom at human being''s disposal.
خلاصه ماشینی:
"به همین جهت خدای سبحان این تصرف الهی از ناحیه خود و توجیه حوادث را بلا، ابتلا، فتنه و امتحان خوانده است و گویا منظورش اجمال همان تفصیلی است که در آیه زیر آورده، میفرماید: «فأما الإنسان إذا ما ابتلاه ربه فأکرمه و نعمه فیقول ربی أکرمن، و أما إذا ما ابتلاه فقدر علیه رزقه، فیقول ربی أهانن: و اما انسان وقتی پروردگارش به عنوان آزمایش آبرو و نعمتش دهد، میگوید پروردگارم احترامم کرده، و اما وقتی که باز به عنوان آزمایش رزقش را تنگ میگیرد، میگوید پروردگارم خوارم شمرده» (فجر: 16) و به صورت کلی و عمومی فرموده است: «إنا جعلنا ما علی الأرض زینة لها لنبلوهم أیهم أحسن عملا: ما آنچه در روی زمین است، برای زمین زینتی فریبنده قرار دادیم، تا مردم را بیازماییم که کدام یک از حیث عمل بهترند» (کهف: 7) و نیز فرموده است: «إنا خلقنا الإنسان من نطفة أمشاج نبتلیه، فجعلناه سمیعا بصیرا: ما انسان را از نطفهای آمیخته بیافریدیم تا امتحان کنیم، و به همین منظور او را شنوا و بینا کردیم» (دهر: 2) و نیز میفرماید: «أنما أموالکم و أولادکم فتنة: اموال و اولاد شما چیزی به جز مایه امتحان شما نیست» (تغابن: 15) و نیز میفرماید: «و لکن لیبلوا بعضکم ببعض: لیکن منظور این بوده که شما را به دست یکدیگر بیازماید» (محمد: 4) و «کذلک نبلوهم بما کانوا یفسقون: آنان را اینگونه با همان نافرمانیهایشان میآزماییم» (اعراف: 163).
نتیجهگیری با بررسی معناشناختی از طریق ابزارهای لغتشناسی، بافت متنی و سیاق، واژگان هممعنا و متضاد با واژه کبد که فقط یک بار در قرآن کریم ضمن سوره مبارکه بلد نازل گردیده است، میتوان نتیجههای زیر را به دست آورد: - بر خلاف آنچه در ظاهر معنای واژه کبد در اکثر ترجمهها و تفاسیر دیده میشود و از آن معنای سختی و مشقت و رنج و گرفتاری در زندگی انسان از جهت منفی آن فهمیده میشود، همانگونه که دیده شد، کبد به معنای نوع محدودیتها و نیازهایی است که در نظام خلقت به صورت ذاتی وجود دارد و برای انسان نیز اجتنابناپذیر است؛ لذا معنای منفی ندارد و تعادل را نشان میدهد."