چکیده:
مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر گردش اقتصادی) که به عنوان مالیاتی غیر مستقیم بر مصرف کالاها و خدمات عمومی وضع می گردد، هم اکنون در بیش از 150 کشور جهان به مورد اجراء گذاشته شده است. استقرار این نظام مالیاتی در جمهوری اسلامی ایران به عنوان بخش مهمی از تحولات نظام مالیاتی کشور محسوب می گردد. لایحه مزبور برای اولین بار در دهه1360 از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه گردید، لکن به دلیل شرایط خاص اقتصادی ناشی از جنگ تحمیلی، دولت لایحه را در اواسط بررسی از مجلس شورای اسلامی پس گرفت. در اواخر دهه 1370 وزارت امور اقتصادی و دارایی، تدوین مجدد لایحه مالیات بر ارزش افزوده را در دستور کار قرار داده و نهایتا در سال1380 به دولت ارائه گردید. لایحه مذکور در سال 1384 توسط دولت جمهوری اسلامی تصویب و به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردید. فرآیند بررسی و تصویب این لایحه با حضور کارشناسان و صاحب نظران و همچنین نمایندگان متعددی از دولت و بخش خصوصی صورت پذیرفت و سرانجام در چارچوب اصل 85 قانون اساسی در مهر ماه 1386 به پایان رسید و لایحه توسط مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان ارسال شد. ایرادات شورای نگهبان در3 نوبت در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بررسی و مرتفع گردید و نهایتا در خرداد ماه 1387 توسط رئیس جمهور جهت اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارائی ابلاغ گردید. در جریان بررسی این لایحه نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم به حذف کامل قانون موسوم به تجمیع عوارض گرفتند و به همین دلیل تعدادی از موارد قانون مذکور که بایستی ابقاء می گردید، با اطلاعاتی توسط نمایندگان در فصول هشتم و نهم متن مصوب آورده شد.قانون مالیات بر ارزش افزوده به واقع حاصل چندین هزار ساعت کار کارشناسی توسط بخش های مختلف قوای مقننه و مجریه، مراکز دانشگاهی و بخش خصوصی می باشد که اجرای موفقیت آمیز این نظام مالیاتی موجب تحول در نظام مالیاتی و نهایتا اقتصاد کشور خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
1 - فرهنگ سازی 2 - تدوین آیین نامه دقیق اجرایی با حضور نمایندگان بخش خصوصی 3 - گزارش دوره ای شفاف در نشریات از عملکرد بخش هایی که گریزهای مالیاتی داشته اند 4 - ایجاد تشکیلات قوی اداری و پاسخگو 5 - ایجاد شبکه ملی معاملات اشخاص حقیقی و حقوقی به منظور استفاده برخط ( آنلاین ) ذینفعان و تصمیم گیرندگان جلوگیری از واردات قاچاق- 6 7 - زمینه سازی برای صدور فاکتور 8 - شفاف سازی برخی مفاد قانون از جمله بند الف ماده 11 و فرآیند رسیدگی به تخلفات 9 - تدوین سیستم ا طلاعاتی یکپارچه 10 - تعدیل زمان تسویه به دلیل دوره های فصلی 11 - تعیین دقیق حدود و شمول قانون 12 - اتخاذ سیاست یکسان توسط دستگاه های دولتی در قبال موضوع ارزش افزوده در صورت فراهم آمدن زمینه های فوق، بدون اطلاع برخی از مواد قانونی، امکان اجرای دقیق آن فراهم نخواهد شد.
1- از زمان بحث بر سر اجرای مالیات بر ارزش افزوده و فراز و نشیبهای طی شده در نهادهای قانونی کشور تا مرحله ابلاغ آن به دولت جهت اجراء بیش از 10 سال زمان سپری گردید، لکن طی این مدت بندرت در این خصوص در رسانه های ارتباط جمعی و از جمله صدا و سیما و مطبوعات راجع به آن اطلاع رسانی گردید و این امر با توجه به پژوهشهای صورت گرفته در خلال سالهای 81 لغایت 85 و سفرهای مکرر مسئولین سازمان مالیاتی به خارج از کشور، جهت آشنایی با مسائل مرتبط با این نوع مالیات و مشاهدات میدانی، دور از انتظار بود.