چکیده:
هدف این پژوهش بررسی عدالت در قرآن کریم و ترسیم محورهای اصلی آن میباشد. ابتدا جهت شروع بحث مفهوم عدالت از دیدگاه شریعت، فقیهان، اندیشمندان، حکما و فلاسفه مختلف مورد بررسی قرار گرفته و بیان شده که عدالت در اسلام از سطوح مختلف سطح فردی، سطح نظام هستی، سطح خداوند، سطح تشریع و قانونگذاری و سطح اجتماعی برخوردار است. مطلق یا نسبی بودن عدالت طرح و بررسی شده است و بیان شده که اسلام عدالت را نسبی ندانسته است و آن را مطلق میانگارد. زیرا نسبت عدالت با اساس خاتمیت و ابدیت دین بستگی دارد. در ادامه به اهمیت عدالت در اسلام پرداخته شده و دلایل آن ذکر شده است. سپس به طور خاص عدالت در قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
ابتدا جهت شروع بحث مفهوم عدالت از دیدگاه شریعت، فقیهان، اندیشمندان، حکما و فلاسفه مختلف مورد بررسی قرار گرفته و بیان شده که عدالت در اسلام از سطوح مختلف سطح فردی، سطح نظام هستی، سطح خداوند، سطح تشریع و قانونگذاری و سطح اجتماعی برخوردار است.
ملکی (1389) در پژوهشی با عنوان «عدالت خواهی از نظر قرآن و نهج البلاغه» ضمن ارائه رهنمودهای متعالی دین مبین اسلام با الهام از آیات نورانی قرآن و نهجالبلاغه که در این زمینه آمده است نظریه چند تن از اندیشمندان اسلامی آورده است، و در نهایت ستون خیمه جامعه متعالی و پویا که هم تعالی اجتماعی و هم فردی در آن تجلی تام و تمام پیدا خواهد کرد، معرفی شده است.
2- دستورات خداوند به مردم برای اقامه عدالت؛ خداوند در آیات مختلف اقامه عدالت را وظیفه همه انسانها دانسته است و به صورت قاطع بر اقامه عدل فرمان میدهد: ﴿إن الله یأمر بالعدل والإحسان﴾(نحل/ 90)؛ و یا در آیه 35 سوره نساء میفرماید: «ای کسانی که ایمان آوردید برپاکنندگان قسط باشید»؛ که قسط به گفته مفسران مترادف عدالت است و حتی میفرماید: «نباید دشمنی با جمعیتی موجب آن شود که مسلمانان از عدالت دست بردارند»: ﴿ولا یجرمنکم شنآن قوم علی ألا تعدلوا اعدلوا هو أقرب للتقوی﴾(مائده/ 8) 3- تحقق عدالت به عنوان هدف رسولان؛ در ادیان الهی همواره موضوع عدالت، محور تعالیم و آموزههای دینیشان بوده است و پیامبران الهی بر آن تأکید داشتهاند؛ به طوری که یکی از رسالتهای پیامبران الهی و وظیفه آنها اجرای عدالت و برقراری حق و عدل در جامعه بوده و در آیات مختلف قرآن از جمله آیه 25 سوره حدید بر این مسأله تأکید شده است: ﴿لقد أرسلنا رسلنا بالبینات وأنزلنا معهم الکتاب والمیزان لیقوم الناس بالقسط﴾ 4- تدوین قوانین الهی بر اساس عدالت؛ عدالت یکی از برجستهترین صفات پروردگار و از ویژگی تمام افعال الهی شمرده میشود.