چکیده:
حسن البنّا به دلیل تاسیس اخوان المسلمین مصر به عنوان یک اندیشمندان تاثیرگذار اسلامی محسوب می شود که واکاوی اندیشه وی با رویکردهای جدید افق های جدیدی را فراروی محققان قرار می دهد. از دیدگاه جریان اندیشه ای اصلاح گرایانه در جهان اسلام که حسن البنّا به آن تعلق دارد جهان اسلام با بحران های متعددی مواجه است که دلیل آن فاصله گرفتن از اسلام اصیل است . ورود رویکردهای جامعه شناختی مانند نظریه بحران اسپریگنز فرصت بازخوانی دوباره اندیشه سیاسی حسن البنّا را فراهم می آورد و بر اساس این رویکرد سوال اصلی مقاله بر این استوار است که از نظر حسن البنّا مهم ترین بحران کنونی جهان اسلام چیست و راهکارهای مواجه با این بحران در اندیشه سیاسی ایشان چگونه قابل توضیح می باشد؟ در این مقاله ابتدا با بررسی شرایط ذهنی و عینی تاثیرگذار بر اندیشه سیاسی حسن البنّا، یافتن پاسخ سوال اصلی بر اساس مراحل چهارگانه نظریه بحران اسپریگنز دنبال می شود.
خلاصه ماشینی:
"اسلام موجود یا رایج ، در واقع همان برداشت های ناقص و محدود است که جایگزین اسلام راستین و موجب عقب ماندگی مسلمانان شده است وی از سوی دیگر متذکر می شود پیام اسلام برای همه زمانها و مکان هاست ، قابلیت تطبیق با شرایط جدید را دارد زیرا اسلام دین انعطاف پذیر است و / تصمیم گیری در امور جزیی به رای و تصمیم بشر واگذار شده است به گونه ای که وضع قوانین با اصول و اهداف اسلام مغایر نباشد بنابراین دعوت او را می توان مانند سید جماد و عبده بر نوعی از سلفی گرایی مبتنی کرد که در ضمن می خواهد آن را پویا و قابل تطبیق با شرایط متحول معرفی کند (نبوی ، ١٣٩٢: ٢٣١- ٢٣٢) در نظام آرمانی بنا حاکم بایستی در خدمت مردم باشد و نمی تواند استبداد ورزد یا از بار مسئولیت شانه خالی کند، این حاکم بر اساس بیعت انتخاب می شود و اصولی چون نصیحت ، امر به معروف و نهی از منکر، و احترام به اراده مردم بایستی مبنای روابط با انان قرار گیرد.
/ نتیجه گیری با توجه به بررسی در زمینه های ذهنی و عینی شخصیت حسن البنا به این نتیجه می رسیم که او مشکل اصلی جامعه اسلامی را بحران هویت می داند و دلیل اصلی این بحران هویت را عدم اجرای شریعت اسلامی می داند و رویکردها و مفاهیم ملی گرایان و مارکسیست ها را برای رفع این بحران کارامد نمی داند حتی شکل گیری مفاهیم ملی گرایانه در سرزمین های اسلامی را بخشی از بحران تلقی می کند که جامعه اسلامی مصر و کل جهان اسلام را تحت تاثیر قرار داده است بخشی از ریشه بحران نیز از نظر او مفاهیم تازه ساخته مانند قومیت و ملیت است ."