چکیده:
يكي از رخدادهاي مهمي كه در سال هاي پاياني فرمانروايي اردوان دوم اتفاق افتاد، شورش سلوكيه بودكه دست كم هفت سال (42 ـ 36م) به طول انجاميد. سلوكيه با موقعيت خاص جغرافيايي خود در كنار دجله در بين النهرين، از زمان تاسيس آن در زمان سلوكيان، داراي امتيازهاي خاصي مانند استقلال داخلي، توانايي هاي فرهنگي، سياسي و اقتصادي بود. در زمان اشكانيان هم مدت ها اين موقعيت را حفظ كرده بود. اما در زمان اردوان دوم اين شهر عليه اشكانيان شورش كرد و سرانجام اين طغيان به وسيله وردان يكم سركوب شد. به نظر مي رسد كه تغيير نگرش تدريجي اشكانيان نسبت به اين شهر، تنوع جمعيتي، و درگيري هاي قومي در آن، مداخله اردوان دوم در امور سلوكيه و كاستن از استقلال آن، از مهمترين علل اين شورش باشد. اين مقاله درصدد تبيين و تحليل زمينه ها و علل بروز اين شورش و نتايج و پيامدهاي حاصل از آن است.
خلاصه ماشینی:
Strabo, The Geography, with an English translation by Horace Leonard Jones (London: Cornell University, 1929), P.
احسان یارشاطر، «پیشگفتار، » تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان ، ج ٣، قسمت اول ، ترجمه حسن انوشه (تهران : امیرکبیر، ١٣٨٣)، ص ٢٠؛ بیکرمان ، ا.
اردوان در یک زمان نه تنها اصطلاح «هلن دوســت » را که روی سکه ها ضرب می شد، کنار گذاشت ، بلکه در مورد خودمختاری شهرهای یونانی نیز دخالت کرد و در مناقشات داخلی موضع روشنی گرفت ؛ شهر سلوکیه نشان می دهد که این سیاست به موضوع مبارزه برای دســتیابی به تاج و تخت و دخالت حاکمان روم در امور داخلی اشــکانیان از طریق فرســتادن مدعیان پادشــاهی وابسته شده است .
ســلوکیه که در سابق حق ضرب سکه داشــت ، این حق را از دست داد و مردم سلوکیه به تحریک دولت روم علیه دولت مرکزی ایران مقاومت کرده و در نتیجه بازرگانان و کسبه آن شهر که گروه نیرومندی بودند، شورش و اعلام استقلال کردند.
پیامدهای شورش سلوکیه شــورش ســلوکیه بر اســاس آنچه که گفته شد، مســئله ای بود که از یک ســو به تغییر نگرش اشــکانیان نســبت به این شهر و کاستن از اســتقلال آن ، مخصوصا از زمان اردوان دوم اشکانی ، و از ســوی دیگر به ماهیت خود شــهر و تنوع و تکثر قومی موجود در آن ، و تنش و تضاد میان آنها بر می گشــت .
و. لوکونین ، «نهادهای سیاسی ، اجتماعی و اداری ، مالیات ها و دادوستد»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان ، ج ٣، قسمت ٢، گردآورنده احسان یارشاطر، ترجمه حسن انوشه ، (تهران : امیرکبیر، ١٣٧٧)، ص ١٢٢ ـ ١٢١.