چکیده:
ظرافتهای بلاغی آیات قرآن کریم که از جنبههای اعجاز این کتاب جاودانه به شمار میآید، از دیرباز مورد بررسی دانشمندان علوم قرآنی بوده است. یکی از مباحث بلاغی قرآن کریم، سبکشناسی (Stylistics) است که به عنوان یک حوزۀ نوین، ضمن بهرهگیری از دستآوردهای علم بلاغت، با معیارهای جدید به بررسی جلوههای سبکی قرآن میپردازد. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس معیارهای سبکشناسی، به بررسی زیباییهای ادبی سوره قیامت، در چهار سطح آوایی، معنایی، ترکیبی و تصویرپردازی پرداخته است. پژوهش حاضر بیانگر آن است که اسالیب ادبی تکرار، تقدیم و تأخیر، حذف و التفات، از برجستهترین ویژگیهای سبکی این سوره است و هر یک از این اسلوبها دلالتهای تفسیری مهمی در راستای اهداف کلّی سوره دارند. تناسب و انسجام آیات با یکدیگر و همگامی موسیقی و نغمة عبارات با تصاویر، از دیگر ظرائف بلاغی این سوره مبارک است.
خلاصه ماشینی:
(ربابعـة ، ٢٠٠٣، ص٩) سبک شناسي بي تأثير از دست آوردهاي بلاغت و نقد ادبي کلاسيک نيست و به نوعي بايد آن را ثمره رسيده و تکامل يافتة اين دو علـم دانسـت امـا ابـزار نقـدي ايـن دو دانـش و شيوه هايي که براي ارزيابي متون از آن بهره مي گيرند، تفاوت هـاي بنيـاديني بـا يـک ديگـر دارند که موارد زير از آن جمله اند: الف ) مباني علوم بلاغي و تعيين حدود و ثغـور مباحـث آن بـر پايـه منطـق ارسـطويي استوار است ، در حالي که بنيان نظـري سـبک شناسـي در چهـارچوب زبـان شناسـي تعريـف گشته است .
(مصلوح ، ٢٠٠٣، ص٧٠-٦٧) با توجه به مطالبي که بيان شد، در مقاله حاضر تلاش داريم با روش توصيفي ــتحليلـي و با تکيه بر معيارهاي سبک شناسي که به کشف زيبـايي هـاي ادبـي ، ظرافـت هـاي بلاغـي و جنبه هاي نوآوري در متون اهتمام دارد، بـه بررسـي سـوره قيامـت در چهـار سـطح آوايـي ، معنايي ، ترکيبي و تصويرپردازي بپردازيم تا جلـوه هـاي سـبکي ايـن سـوره مبـارک روشـن گردد.
اين ساختار ٦ مورد در سوره قيامت بـه کـار رفتـه اسـت که در تمامي آن غرض ، پرسش حقيقي نبوده و بر معاني مجازي دلالت دارند؛ بـراي نمونـه در آيـه شـريفه «أيحسـپ الانسـان ألـن نجمـع عظامـه » (قيامـت : ٣)، آيـا آدمـي مـي پنـدارد هرگـز / / استخوان هاي (پوسيده ) او را فراهم نمي آوريم ؟، استفهام در قالب انکـاري خـويش بـه کـار رفته و مراد از آن توبيخ و نکوهش منکران قيامت است .