چکیده:
خشکسالی به معنای کمبود بارش در یک مدت زمان طولانی و کاهش منابع آبی است . از پیامدهای خشکسالی محدودیت های موثر بر امنیت غذایی و امرار معاش بیش از دو میلیارد نفر از مردم ساکنان نواحی خشک ، به ویژه ساکنان روستایی میباشد. در این راستا تبیین میزان ادراک محیطی روستائیان در مواجه با پدیده خشکسالی و آمادگی مواجه با پیامدهای آن بیش از پیش ضروری به نظر میرسد. هدف این مقاله بررسی اثرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی خشکسالی با توجه به رویکرد ادراک محیطی از نظر ساکنان روستایی است . با توجه به هدف تحقیق و موضوع مورد مطالعه ، فرضیه مقاله به صورت کاربست ذیل تبیین شده است : به نظر میرسد میزان ادراک محیطی ساکنان نواحی روستایی از پدیده خشکسالی متفاوت است . روش شناسی مقاله توصیفی – تحلیلی و بر مبنای شیوه پیمایشی است . در این مسیر از تکنیک مپک ، جهت رتبه بندی فضایی ادراک محیطی روستائیان در برابر پدیده خشکسالی استفاده شده است . پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با تکیه بر مطالعات عمیق میدانی و با استفاده از مدل های کمی، به رتبه بندی سکونتگاه های روستایی محدوده مورد مطالعه پرداخته است ؛ بدین صورت که ابتدا وزن هر کدام از معیارها پس از تکمیل پرسشنامه و ورود داده ها به Spss با آنتروپی شانون تعیین مشخص گردید و از تکنیک (MAPPAC) جهت رتبه بندی استفاده گردیده است . نتایج تحقیق حاکی از آن است که ساکنان نواحی روستایی نظیر رضیآباد دلفارد و میجان رتبه اول ، فتح آباد رتبه دوم خاردان رتبه سوم را به دست آوردند و نسبت به سایر روستاها از رتبه بالاتری در ادراک محیطی خشکسالی برخوردارند و توانسته اند سازگاری بیشتری به سبب شناخت از محیط و درک آن با فضای پیرامونی و جوامع روستایی خود داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
"نتایج تحقیق حاکی از آن است که ساکنان نواحی روستایی نظیر رضیآباد دلفارد و میجان رتبه اول ، فتح آباد رتبه دوم خاردان رتبه سوم را به دست آوردند و نسبت به سایر روستاها از رتبه بالاتری در ادراک محیطی خشکسالی برخوردارند و توانسته اند سازگاری بیشتری به سبب شناخت از محیط و درک آن با فضای پیرامونی و جوامع روستایی خود داشته باشند.
در زمینه خشکسالی و اثرات آن بر روستاها مطالعات زیادی انجام شده که به برخی از آن ها در ذیل اشاره میشود: ولیئی و سهرابی، ٢٠٠٩، در پژوهشی با عنوان "آشنایی با پدیده خشکسالی و استفاده از شیوه مدیریت منابع آب در شرایط خشکسالی کشور در کاهش اثرات آن " به بررسی تأثیرات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان پرداخته اند؛ بر اساس نتایج به دست آمده ، آثار و پیامدهای خشکسالی در سه دسته زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی – روان شناختی قرار میگیرند.
در این تحقیق ، از نرم افزار Spss برای ورود اطلاعات و با استفاده از نرم افزار SANA و تکنیک مپک ، نظرات نهایی ساکنان روستایی در ارتباط با ادراک محیطی و پدیده خشکسالی رتبه بندی شده است .
جدول ٨- نتایج رتبه بندی روستاهای شهرستان جیرفت با استفاده از تکنیک MAPPAC روستا رتبه روستا رتبه رضی آباد دلفارد و میجان 1 سرگدار و سغدر 9 فتح آباد 2 خاتون آباد 10 خاردان 3 سرپشته و میانچیل و آبگرم 11 سر بیژن 4 ساغری 12 رمون 5 دولت آباد اسفندقه 13 طوحان 6 باغعلیشیر 14 دولت آباد 7 علی آباد قدیری 15 باغباغوئیه 8 مسکون 16 مأخذ: نگارندگان ، ١٣٩٥."