چکیده:
گروهك تروريستي داعش يكي از مهم ترين تحولات اخير در منطقه و عراق بهشمار مي رود كه با قدرتگيري از بحران سوريه، به عنوان اصطلاحي جديد در محافل سياسي و مطبوعاتي رايج گرديد. ظهور اين گروه نشانگر آغاز مرحلهي جديدي از سلفيگرايي راديكال با تبعيت از انديشه هاي ابنتيميه و سيدقطب در منطقه و جهان است. ابوبكر البغدادي رهبري اين گروه را بر عهده دارد و با بهره گيري از انديشه هاي نوسلفيگرايي در تلاش براي تاسيس حكومت اسلامي ابتدا در عراق و سوريه و بعد در ساير نقاط جهان است. قدرت يابي اين گروه در چند ماه اخير در حدي بوده كه توانسته به عنوان كنشگر غيردولتي فعال در صحنهي عراق ظاهر گردد و روند سياسي و امنيتي عراق را با اتخاذ رويكردي مسلحانه با مشكل مواجه سازد.
پژوهش حاضر با اتخاذ رويكرد تحليلي– توصيفي با شيوهي جمع آوري اطلاعات به صورت كتابخانه اي و استفاده از متون اينترنتي در صدد پاسخگويي به اين سوال است كه «چه عواملي در شكل گيري داعش در عراق موثر بوده اند؟» و فرضيه اصلي مقاله آن است كه «داعش به عنوان كنشگري اثرگذار، نقش مهم و برجسته اي در تحولات اخير عراق دارد. اين گروه يكي از گروه هاي تكفيري در سطح منطقه است كه باهدف تشكيل امارات اسلامي شروع به فعاليت نمود و عوامل داخلي و منطقه اي و بين المللي نيز از عوامل موثر در شكل گيري آن بوده اند.» يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه مي توان از ايدئولوژي سلفي- جهادي، عوامل داخلي (ضعف دولت و نيروهاي نظامي، تعامل با گروههاي سياسي، عوامل جغرافيايي، اختلافات قومي، عوامل اقتصادي- اجتماعي)، عوامل منطقه اي (بحران سوريه، حمايت هاي مالي و نظامي عربستان و قطر به منظور سرنگوني حكومت اسد و همكاري هاي تركيه با گروهاي مخالف اسد) و از نقش غرب به رهبري ايالات متحده (به بهانهي كمك به ثبات منطقه و عراق، مبارزه با تروريست ها و تلاش براي ايجاد حكومت مردمي در سوريه) به عنوان عوامل فرامنطقه اي موثر در شكل گيري گروهك تروريستي داعش نام برد.
خلاصه ماشینی:
"بر همین اساس ، موارد زیر در جهت مقابله با داعـش در منـاطق مرزی ایران و در داخل عراق پیشنهاد می گردد: تلاش در جهت ایجاد رابطه ی مستحکم تر از قبل با همه ی گروه های عراقی (شیعیان ، سنی ها و اکراد)، چون منافع ایران در پیوند با منافع یک گروه خاص حاصل نخواهـد شد و حمایت از شیعیان و روابط با آنها تنها در زمانی مناسب و مفید خواهد بود کـه با ارتباطات با سایر گروه ها در این کشور همراه باشد؛ فراهم نمودن زمینـه های لازم بـرای نفـوذ و نقش آفرینـی بـیش تـر از قبـل در عـراق به منظور حفظ توازن قدرت در سطح منطقه ای ؛ تقویت پیوند با جریان های میانه رو اهل سنت در ایران و عراق ؛ از طریق تأکید بر آموزه های دینی و مبانی دین مبین اسلام ، همدلی و هم سـویی بـین شیعه و سنی را به صورت مشـترک در حمایـت از مرجعیـت دینـی بـا بهره گیـری از ابزارهای رسانه ای فراهم آورند؛ تقویت و تأمین امنیت بیش از پیش مرزهای غربی کشور؛ برگزاری نمایشگاه های عکس در رابطه با جنایات داعش و آگاه سازی مردم ؛ پیشنهاد راه حل های سیاسی به مقامات عراقی، چون راه حل های سیاسی در عراق بهتـر از راه حل های نظامی می تواند مشکلات عراق را حل وفصل نماید؛ آمادگی و هماهنگی بیش از پیش نیروهای امنیتی و نظامی در مناطق مرزی."