چکیده:
«کتابشناسی فلسفۀ اسلامی» به قلم هانس دایبر در سال ۱۹۸۳ میلادی منتشر شده و در سال ۱۹۹۹م توسط انتشارات بریل تجدید چاپ شده است. این کتابشناسی در سال ۲۰۰۷م با افزودههایی در حدود ۳۰۰۰ عنوان جدید در سه مجلد منتشر شده است. این اثر به تأثیر فلسفۀ اسلامی بر مکاتب یهودی، و متفکران قرون وسطای لاتینی نیز میپردازد و بازتاب فلسفۀ اسلامی بر تفکر اروپایی و اسلامی جدید را منعکس میسازد. مقدمۀ این کتاب به دلیل آنکه به تاریخچۀ مطالعات غربی در مورد فلسفۀ اسلامی اشاره میکند و برخی از منابع اولیۀ تاریخنگاری غربی در زمینۀ فلسفۀ اسلامی را بیان میکند و نیز رویکرد مستشرقان در مواجهۀ با فلسفه و تفکر در جهان اسلام را معرفی مینماید، حائز اهمیت است. همچنین این مقاله بیانگر علت توجه مستشرقان به فلسفۀ اسلامی است و برخی از خطاهای ایشان در شناخت فلسفۀ اسلامی را متذکر شده است. هانس دایبر در این مقدمه، برخی از تاریخ فلسفههای اسلامی قدیمی را معرفی میکند که توسط شرق شناسان نگاشته شدهاند و در ایران شناخته شده نیستند و سیر تدوین تاریخ فلسفههای اسلامی در مغرب زمین را تشریح مینماید.
خلاصه ماشینی:
"قرن نهم و دهم میلادی در ابتدا شایسته است به دنبال پاسخ این مسئله باشیم کـه چـرا از قـرن نهـم مـیلادی (سوم هجری) به بعد، مسلمین و فرهیختگان مسلمان ، به رغم مقاومت مسـتمری کـه از جانب سنت اسلامی ١ وجود داشت ، چنین علاقۀ پرشوری نسبت به فلسفۀ یونـانی پیـدا کردند، و چرا « مکتب معتزله » در آغاز قرن نهم میلادی (سوم هجری)، یعنی حتی پـیش از فلاسفۀ بزرگی همچون کندی (۱۸۵-۲۵۲ق )، فارابی (متوفی ۳۳۹ق )، ابن سینا (۳۷۰- ۴۲۸ق )، غزالی (۴۵۰-۵۰۵ق ) و ابن رشد (۵۲۰-۵۹۵ق )، در جستجوی تبیینی عقلانی از عقاید اسلامی در قالب نظریۀ بدیع صفات الهی و جهان شناسی علمی-طبیعی مطـابق بـا محتوای الهیات قرآنی در مورد مسئلۀ آفرینش برآمد؛ و چرا پس از الهیات اولیۀ مسیحیت که به فلسفه و منطق یونانی روی آوردند، مسلمانان نیز در جستجوهایشان بـه فلسـفه و منطق یونانی روی آوردند؟ / به نظر میرسید مابعدالطبیعه ، منطق و فلسفۀ طبیعی یونانی، بنیانی عقلانی در اختیـار عقاید اسلامی می نهاد و در مقابل حملات نوظهوری که از سوی جنبش های غیراسلامی، و بیش از همه از جانب مسیحیت ، یهودیـت ، آیـین زرتشـتی و مـانوی متوجـه آن بـود، حفاظی فراهم میکرد.
انور سلیم (۱۹۹۴م ): فلسـفۀ اسـلامی و فلاسـفۀ٨ (بـه زبـان انگلیسی)؛ کارملا بافیون ٩ (۱۹۹۶م ): متفکران بزرگ اسلام ١٠ (به زبان ایتالیایی)؛ سید حسین نصر و الیور لیمن (ویرایش ١٩٩٦م ): ]این اثر با عنوان تـاریخ فلسـفه اسلامی به زبان فارسی ترجمه شده است (ترجمۀ جمعی از مترجمان ، تهران : انتشـارات ـــــــــــــــــــــــــــ 1."