چکیده:
دوام هشتاد سالة قراختاییان در کرمان، (بین سالهای 619 تا 704 ه.ق) با درایت و کاردانی سلاطین و ملکههایی همچون بُراق حاجب، سلطان رکنالدّین، عصمةالدّنیا و الدّین قتلغترکان (ترکانخاتون) و صفوةالدّنیا و الدّین پادشاهخاتون، زمینههای اقتدار سیاسی، رونق اقتصادی و اعتلای فرهنگی این سرزمین را فراهم ساخت. این اقتدار سیاسی و رونق اقتصادی، آرامش و امنیّت را در سرتاسر قلمرو قراختاییان کرمان، حکفرما ساخته و موجبات سفر بسیاری از علما، ادبا و شعرا به دربار حکّام قراختایی را فراهم نمود. امری که نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال اثبات آن است. یافتههای پژوهش بر این نکته تأکید دارند که تلاش حکمرانان و شاهزادگان کاردانِ قراختایی جهت برقراری امنیّت، آرامش و رفاه مردمان قلمرو خود از یکسو و عشق و علاقهمندی آنان به زبان فارسی و حتی سروده شدن اشعاری به قند پارسی توسّط برخی از این افراد، از سوی دیگر، نقشی چشمگیر و غیر قابل انکار در اعتلای جایگاه زبان و شعر فارسی در دربار و قلمرو دولت مذکور داشت. تا به حدّی که پای شاعرانی همچون امامی هروی، عماد لر و مجد همگر را از زادگاهشان به قلمرو و دربار قراختاییان کرمان کشانید.
خلاصه ماشینی:
١-٢- پیشینۀ تحقیق موجبات خرسندی است که طی سال های اخیـر، تـک نگـاریهـایی راجـع بـه برخـی از شاعران سدة هفتم هجری، به انجام رسیده و از آن میان مـیتـوان بـه مـواردی همچـون : ١- «محمود بکرانی (ابهری/ کرمانی) شاعر سدة هفتم هجری»، اثر بهروز ایمانی، منتشر شده در شمارة ٣ و ٤ مجلۀ گزارش میراث ، دورة دوم ، سال هشتم ، مـرداد و آبـان ١٣٩٣؛ و دو مقالـۀ مشترک توسط روح الله خادمی و محمد حسین کرمی با نام های «جستجو در احوال و اشعار مجد الدین همگـر»، آینـۀ میـراث ، ١٣٩٣، شـمارة ٥٥ و «بررسـی سـبک شـعر مجـد همگـر شیرازی از دیدگاه ادبی»، فصلنامۀ تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی، سال پنجم ، ش ٣ ، پائیز ١٣٩١ اشاره کرد.
ک: ترکمنی آذر، ١٣٨٩ : ٦) و بر این اساس ، نیازمند دریافت مشروعیت سیاسی از جانب دربار ایلخانان بـود تـا از قبـل آن ، هـم بـیم ناشـی از تهدیـدهای خارجی از جانـب حکومـت مرکـزی و همسـایگان را کـاهش دهـد و هـم شـرایط را بـرای فعالیت های فرهنگی و اقتصادی در کرمان فراهم آورد (همان :٣) لذا ترکان خاتون در ابتـدا به منظور اطاعت و انقیاد از هولاکوخان ، بدون اجازة وی بر تخت سلطنت جلوس نکـرد تـا آنکه هولاکوخان او را به نیابت از فرزندان قطب الدین سـلطان بـه حکومـت کرمـان نشـاند.