چکیده:
روزگار صفویان از نگاه جامعهشناسی و انسانشناسی شایسته توجه فراوان است. دورهای که در آن بنیانهای اجتماعی، مذهبی، تاریخی و جغرافیایی این مرز و بوم دستخوش دگرگونیهای فراوان گردید. پژوهش حاضر، به بررسی یکی از مهمترین سفرنامههای دوره صفوی یعنی سفرنامه دلاواله پرداخته تا ضمن بیان گزارشی ملموس از وضعیت اجتماعی ایران عصر صفوی به تحلیل مردمنگاری ایرانیان آن روزگار نیز بپردازد. هدف مقاله پاسخ به این پرسش اصلی است که برخی از مهمترین ممیزههای فرهنگی ایرانیان که در سفرنامه دلاواله مورد توجه قرار گرفته است، کدامند؟ بنابراین در این پژوهش کوشش شده آداب و رسوم، عقاید و سنن بومی ایران قرن یازدهم هجری، از نگاه یک بیننده فرنگی معرفی گردد، تا از این رهگذر برخی نکات ارزشمند و تازه از فرهنگ کهن ایرانی استخراج شده در مسیر کشف غوامض تاریخی، فرهنگی و ادبی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر، به بررسی یکی از مهم ترین سفرنامه های دوره صـفوی یعنـی سفرنامه دلاواله با روش تحلیلی ـ توصیفی پرداخته تا ضمن بیان گزارشی ملموس از وضعیت اجتماعی ایران عصر صفوی (به خصوص دوره شاه عباس )، بـه تحلیـل مردم نگاری ایرانیان آن روزگار نیز بپردازد.
هدف مقاله پاسخ به این پرسش اصلی است که برخی از مهم ترین ممیزه های فرهنگی ایرانیان که در سفرنامه دلاواله مورد توجـه قــرار گرفتـه اســت ، کدامنـد؟ بنـابراین در ایـن پـژوهش کوشـش شــده آداب ورسوم ، عقاید و سنن بومی ایران قرن یازدهم هجـری ، از نگـاه یـک بیننـده فرنگی معرفی گردد، تا از این رهگذر برخی نکات ارزشمند و تازه از فرهنگ کهن ایرانی استخراج شده در مسیر کشف غوامض تاریخی ، فرهنگی و ادبی نیـز مـورد استفاده قرار گیرد.
به طور خاص در پیونـد با سفرنامه دلاواله باید گفت که گرچه پژوهشگران و صـاحب نظـران ، ارزش تـاریخی ایـن کتاب را برشمرده و نکات مهم آن را استخراج نموده اند، ٢ اما تاکنون کمتر کسی به اهمیت و ارزش آن در حوزه فرهنگ عامه و به ویژه آداب و رسوم و خلقیات مردم ایـران زمـین در عصر اقتدار صفویان اشاره ای داشته است .
سفرنامه پیترو دلاواله این جهانگرد نامدار ایتالیایی در اوایل قرن هفدهم میلادی / یازدهم قمـری بـه کـشورهای عثمانی ، ایران و هند سفر کرده و مشاهدات سفر خود را در قالب چند نامه ، بـرای یکـی از دوستانش در رم فرستاده است .
در موضعی دیگر پیرامـون واژه «فرسنگ » می گوید که این همان لغت «پرسنگ » است که هرودت و گزنفون و دیگران بدان اشاره کرده اند و اکنون به مناسبت نفوذ زبان عرب و تبدیل حرف پ بـه ف، فرسـنگ 9 گفته می شود.