چکیده:
در دهه هاي اخير برخي جامعه شناسان؛ مانند پيربورديو سعي كرده اند ارتباط انواع سرمايه را با طبقه اجتماعي مورد توجه قرار دهند. مطالعات انجام گرفته در ايران نيز نشان مي دهند كه هيچ كدام از اين پژوهش ها در سنجش طبقه اجتماعي (طبقه-منزلت) تركيب انواع سرمايه ها را در نظر نگرفته اند. برخي از اين پژوهش ها نيز با اهداف پژوهشي ديگر صورت گرفته و صرفاً به ارتباط انواع سرمايه ها با يك ديگر و يا با طبقه اجتماعي پرداخته اند. بر اين اساس، نوشتار حاضر با هدف طرح ارايه يك مدل جديد، سنجش مفهوم طبقه اجتماعي (طبقه-منزلت) را با تركيب سه نوع سرمايه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مورد مطالعه قرار داده و با استفاده از روش پيمايش و نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي، تعداد 334 پرسش نامه محقق ساخته در بين سرپرستان خانوار مناطق شهر اصفهان، توزيع و جمع آوري شد. در نهايت، نوعي رتبه بندي در پنج طبقه اجتماعي كلي شامل طبقه بسيار پايين، طبقه پايين، طبقه متوسط، طبقه بالا و طبقه بسيار بالا ارايه شد. مبناي عمده اين رتبه بندي علاوه بر تاكيد بر نقش سرمايه اقتصادي و اجتماعي، نقش تعيين كننده و تمايز بخش سرمايه فرهنگي و تفاوت بارز آن بين طبقات اجتماعي است.
خلاصه ماشینی:
مهم سنجش طبقۀ مورد تأکید قرار داده که متون و پژوهش های داخلی تا کنون به آن توجه نکـرده و اگر هم به مفهوم فرهنگ و سرمایۀ فرهنگی نیز توجه کرده اند، بـیش تـر تأکیـد آن هـا بـر ارتبـاط دو سرمایۀ فرهنگی و اجتماعی با سرمایۀ اقتصادی به عنوان یکی از شاخص های مهـم سـنجش طبقـه - منزلت بوده است .
پژوهش اباذری و چاوشیان (١٣٨١) بـا عنـوان «از طبقۀ اجتماعی تا سبک زندگی: رویکردهای نوین در تحلیل جامعـه شـناختی هویـت اجتمـاعی» بـا تأکید بر این که مفهوم سبک زندگی امروزه مناسبت تر از مفهوم طبقه اسـت ، از جملـه پـژوهش هـای داخلی است که بر رابطۀ طبقه و انواع سرمایه به خصوص سرمایۀ فرهنگـی اشـاره کـرده انـد؛ امـا در پژوهش های خارجی به عنوان نمونه ، ساوج و همکاران (٢٠١٣)، ضـمن انتقـاد از مـدل هـای قبلـی سنجش طبقه در بریتانیا، دست به طبقه بندی جدیدی زده و هفت طبقه جدید را بـا اعمـال سـه نـوع سرمایه ؛ یعنی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ١ و با استناد به کار پیربوردیو در طبقه بندی جدیـد خـود اعمال کرده اند.
باید توجه داشت که هدف پژوهش صرفا طرح تکراری انـواع سـرمایه از نظـر بوردیـو نیسـت ؛ بلکه تأکید بر این نکته است که با ایجاد پیوندی نظری می توان در کنـار سـرمایۀ اقتصـادی، سـرمایۀ فرهنگـی و اجتمـاعی را نیـز بـه عنـوان شـاخص هـای سـنجش طبقـۀ اجتمـاعی در نظـر گرفـت ؛ به عبارت دیگر، طرح انواع سرمایۀ مورد نظر بوردیو خواسـته یـا ناخواسـته در رابطـه بـا نـابرابری و مفهوم طبقۀ اجتماعی طرح شـده اسـت .