چکیده:
ایران و عربستان به علت موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بالایی در خاورمیانه و خلیجفارس برخوردار هستند. علاوه بر این، دو کشور به عنوان دو نماد تشیع و تسنن به نوعی رهبری دو مذهب مهم اسلامی را بر عهده دارند. این عوامل باعث رقابتی روزافزون بین دو طرف در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی شده است. در دوران قبل از انقلاب دو کشور محورهای اصلی در طرح دو ستونی آمریکا در خلیجفارس بودند، اما در عین حال رقابت بین طرفین در حوزههای سیاسی و انرژی وجود داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی عنصر ایدئولوژی و مذهب نیز به این رقابت افزوده شد. رقابت دو کشور بر روابط فی مابین تاثیر بسزایی داشته است. در این بین زمانی دو طرف بر سر مسائل منطقهای، فرهنگی و مذهبی رو در روی یکدیگر قرار گرفتهاند و گاه بر سر منافع مشترکباهم همکاری کردهاند. سوال اصلی در این نوشتار که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، این است که رقابتی که امروزه در حوزههای سیاسی، اقتصادی و مذهبی بین ایران و عربستان جریان دارد چه تاثیری بر مناسبات دو طرف و آینده سیاسی خاورمیانه خواهد داشت؟ فرضیه نوشتار نیز این است که به علت غالب بودن عوامل سیاسی و به خصوص ایدئولوژیک در رقابت دو کشور چشمانداز روشنی برای بهبود روابط دو طرف در کوتاه مدت وجود ندارد، امری که میتواند آینده سیاسی خاورمیانه را به سمت بیثباتی هر چه بیشتر سوق دهد.
خلاصه ماشینی:
"سوال اصلی در این نوشتار که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، این است که رقابتی که امروزه در حوزههای سیاسی، اقتصادی و مذهبی بین ایران و عربستان جریان دارد چه تأثیری بر مناسبات دو طرف و آینده سیاسی خاورمیانه خواهد داشت؟ فرضیه نوشتار نیز این است که به علت غالب بودن عوامل سیاسی و به خصوص ایدئولوژیک در رقابت دو کشور چشمانداز روشنی برای بهبود روابط دو طرف در کوتاه مدت وجود ندارد، امری که میتواند آینده سیاسی خاورمیانه را به سمت بیثباتی هر چه بیشتر سوق دهد.
در مجموع میتوان گفت رقابت جزء لاینفک تاریخ روابط ایران و عربستان بوده است اما پس از انقلاب اسلامی و با افزوده شدن بحث ایدئولوژی و مذهب، جنس این رقابت نسبت به گذشته فرق کرده به طوری که در سالهای اخیر و به ویژه در دوره پس از سقوط صدام و بهار عربی این عامل تبدیل به متغیر اصلی در روابط دو طرف شده است و همین امر چشمانداز آینده روابط دو کشور را مبهم ساخته است به گونهای که به نظر میرسد دو قطبی ایجاد شده در دوران پس از بهار عربی بین دو محور به رهبری ایران و عربستان به علت برخی ویژگیهای سیاسی و به خصوص ایدئولوژیک آن در کوتاه مدت حل نخواهد شد، اما میتوان امیدوار بود در بلند مدت و با اثبات خطر حمایت از گروههای بنیادگرا برای حامیان آنها شاهد اتخاذ رویکردی مشابه در قبال این گروهها باشیم."