چکیده:
مقالۀ حاضر به بررسی زبان شناسی فارسی در سدۀ بیستم می پردازد و به ویژه بر دستور و واژه سازی تأکید دارد.نخست نگاهی به پیشینۀ مطالعۀ دستور در ایران خواهیم انداخت و سپس گرایش های اخیر در زبان شناسی را از جنبۀ در زمانی به هم زمانی،بررسی می کنیم.خواهیم دید که در زبان شناسی در زمانی بیشتر کارها به خوانش و رمزگشایی متون کهن اختصاص یافته است.در مطالعات هم زمانی،سه مرحلۀ مهم وجود دارد:1)زبان شناسی سنتی،2)زبان شناسی ساختارگرا،و 3)زبان شناسی زایشی یا صورت گرا.در این مقاله تأثیر هر کدام از این سه مرحله بر زبان شناسی فارسی در سدۀ بیستم،مورد بررسی قرار می گیرد.در پایان با نگاهی به وضعیت کنونی زبان شناسی فارسی و چشم انداز آیندۀ آن،مقاله را به پایان می رسانم.
خلاصه ماشینی:
"ابتدا به اختصار به پیشینۀ مطالعۀ دستور و واژه سازی در ایران پرداخته ام و سپس گرایش های زبان شناسی در دهه های اخیر، از جنبۀ درزمانی به هم زمانی را بررسی نموده و در پایان با بررسی وضعیت کنونی زبان شناسی فارسی و چشم انداز آیندة آن ، مقاله را به پایان رسانده ام .
با گسترش نظریۀ زبان شناسی صورت گرا توسط چامسکی و دیگران در دهه های ١٩٨٠ و ١٩٩٠، زبان شناسان ایرانی در داخل و خارج از کشور، چشم انداز زبان شناسی فارسی را تغییر دادند تا گرایش های جدید در این رشته را دنبال کنند.
٣٧ کتاب وی در مورد نحو فارسی نخستین کتابی بود که در این زمینه با نظریه های جدید زبان شناسی صورت گرا نوشته شد.
در طی بیست و هشت سال پس از انقلاب ، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به یکی از مهم ترین نهادهای ایران تبدیل شده است که در مطالعات زبان شناسی، در راستای بررسیهای درزمانی زبان های ایرانی تا بررسیهای ریشه شناسی و فرهنگ نویسی گام بر میدارد.
در ده سال اخیر وزارت آموزش و پرورش ایران با همکاری زبان شناسان ایرانی در جهت تغییر کتاب های درسی ادبیات و دستور معیار گام هایی برداشته است .
DabirMoghadam, "Syntax and Semantics of Causative Constructions in Persian" (PhD dissertation, University of Illinois, 1982).
Karimi, "Aspects of Persian Syntax, Specifcity, and the Theory of Grammar" (PhD dissertation, University of Washington, 1989)."